| 'k wil geen problemen | ' k' n wille gieën aklegoaries |
| 'n ferme man | ne gildege / zwoare veint - ne vetzak |
| 't gaat fel onweren | 't goa kattejouw'n spoi'n / 't goa lieëluk doen |
| 't geeft niet (zalvend) | da ' n besan (t) nie |
| 't is de moeite (niet) waard | 't ('n) es de moeide (nie) |
| 't is duidelijk (nu blijkt het) | ten es van gieën keure |
| 't is in orde | 't es in ordre |
| 't is mislukt | ' t es ' n flutse, ' t es nur de voantjes, ' t es goan vliegn |
| 't is nochtans zó | 't es pertank azoeë |
| 't is ons gelukt! | me zijn dre! |
| 't is ontstoken en verzworen | 't es ljeeluk verkwoad |
| 't is weer voor een tijdje schoon (poetsbeurt) | 't kan weere 'n tuitje vooërt; 't e weere vooër 'n endeke goed |
| 't lukt niet, | 'ten foetert nie, 't'n marcheert nie |
| 't wél waar (onderstrepen van eigen gelijk) | jattetoet |
| 5 km. stappen | 'n ure goans |
| aan het woord zijn maar zonder inhoud | parlesant'n |
| aangebrande moppen vertellen | voyle skoole ouwn / zwarte skool' ouwn |
| aangeslagen door het hete weer | gesleeën deur d' hitte / overdoan van ' t woarm were |
| aanmaakhout kappen (voor de kachel) | out klieën'n (veur de stove) |
| absoluut nooit | noeit vanzeleev'n |
| achteraf gezien liep het zo af | 't en es van geeën keure |
| achterlijk | in de mès (meers) gekipt - ie es presies van sellewie (St.-Lodewijk-Deerlijk) |
| achterover vallen | slaggelings omverre voln |
| afkeer voelen voor iemand | iemand nie kuinn zien |
| afkeuren wie niet meer meedoet (laf gedrag) | 't e no (g) ne skooën'n, ge zijt no (g) ne skooën'n gij! |
| akkoord gaan met | 't akkooërd zijn mee |
| al vanaf het begin (heb ik het gezegd) | van d'n ieest'n of (hee 'k het gezeid) |
| algemeen aangenomen (voorstel / motie) | 't es t'r deure |
| alle slagen vallen in ons voordeel (kaartspel) | 't e ne lukt em |
| alles is wanordelijk verpakt | 't es ne skuddebuindle |
| alles samen genomen (conclusie) | per slot van reekninge |
| alles samengeteld | al 't hoeêpe (g)ereeknd |
| alom bekend | gekend link 't ooëluk geld (link 't slich geld) |
| als behekst | van de moare bereen |
| als de bliksem | in gieën'n tijd |
| als de som maar uitkomt | acht'r da 't moar zjuust es |
| als je iemand aan een lief helpt... | krijgde een poanie brouwk (= antwoord op deze inleidende zin) |
| als je maar plezier hebt | oy moa leut' eet |
| als puntje bij paaltje komt | ot ol te skijte komt, teegn da 't spel 'n end' ee |
| als schuldige aangewezen worden | den bèèr / de beutr' ip geetn 'en |
| argumenten / herhalingen zijn tevergeefs | ' t ' n es gieën zeg' n an |
| begin daar niet over | zwijg mij doarvan |
| beginnen te dementeren | beguin'n te dooln, nie goe mieër wijs zijn, niemer weet'n hoe dat 't skeeët |
| beheers je | out oy in |
| behoedt u ervoor | gardevouw |
| ben je daar nog? | zij je d'r noo? |
| beschaamd worden | rooë koomn van skomte |
| betwisting alom | 't spel zit ip de woag'n |
| bevalt het u, voelt u zich hier prettig, kunt u zich behelpen? | genèrde gij oi 'n beetse? |
| bieten op het veld uitdunnen met de hark | bieëtn zettn |
| bij hen is een kind geboren | ze zijn doar verrijkt |
| bij iemand op een slecht blaadje staan | in iemands neuze zitn |
| bij jullie thuis, bij ons of bij hen | tulders, toezens of bij zildre |
| bits antwoord krijgen (1ste p. enkv.) | 'krege doar ne snak en 'n bete |
| blijf alert, (aandachtig) (wakker), | let ip oy spel |
| bocht maken | ne zwoai mok'n |
| bovenop het voorziene getal / gewicht / aantal | t'n iptelle (vb. 2 stoelen / dozen...) |
| buk je | stuipt oy |
| daar gruwel ik van | doar ee kik ne grui'el van |
| daar hoef je niet eens aan te denken | ten es gieën riesse (van)! |
| daar is niets van terecht gekomen | 't es protnul |
| daar op het einde | guinter tend'n (d) |
| daar zijn geen woorden voor! (verontwaardigd) | dad es 't toppuint! |
| dank u wel | ge zijt mirsie |
| dat deugt helemaal niet | da ' n trekt nievers ip |
| dat gedrag is onbehoorlijk / onaanvaardbaar | 't luuëpt van de skippe |
| dat gelijkt nergens op | 't un trekt ip nietn |
| dat is beneden alle peil | 't es t'r ondre |
| dat is een makkie | dad es keenderspel |
| dat is een onbegonnen werk (1° pers. enkv.) | ' k' n zie der mij gieën doen an |
| dat is ferm overdreven hoor, uit zijn context gerukt | da des stijf bij 't aar etrokn zulle! |
| dat is fout gehandeld | ' t es ' n misse |
| dat is geld in het water gooien | da 's wiggesmeetn geld |
| dat is het ongeveer | tes alverre dadde |
| dat is me wat hoor! | dad es tooch iets te zegg'n, hé! |
| dat is mij te veel, ik haak af (protesthouding) | allee, goen' aavnd, zulle! |
| dat is te veel gevraagd | mijn'n eezle kan da nie trekk'n |
| dat leverde niets op | da 'n broochte niets ip |
| dat ligt ons niet | me zijn d' er nie veur'n |
| dat ligt toch voor de hand | 't gopt link nen oovn |
| dat ligt toch voor de hand | da wijst toch z'n zelvn, da spreekt toch veur z'n eig'n |
| dat maakt niets uit | dat 'n speel gieën roole |
| dat zeg je terecht! | da 's klapp'n zie! |
| dat zint ons niet (ontgoocheld) | 't en es nie nur oes goeste / me zin d'r wel mee |
| de deur dicht doen | de deure toedoen |
| de deur op een kier | de deur' ip 'n gerre |
| de fles uitdrinken | de flasse soldoat mokn |
| de griep doet de ronde | d'r es griep ip toer |
| de huizen bevlaggen | den drapoo oitsteek'n |
| de juiste maat, lengte, warmte, kruiding enz. | zjuust verpasse |
| de kat krabt | de katte krauwt |
| de klokken luiden | de kloogu'n loi'n |
| de kramp in de kuitspier | de kramp' één de kiete |
| de lichtgelovige denkt dat het waar is | ie es dermee weg zulle |
| de luiaard uithangen | de leegoard oytang'n, zijn klooët'n schuur'n |
| de onkosten na verkoop zijn voor u | ip oi'n ei (g) n dépan |
| de oorzaak (reden) ligt bij hem | 't ligt an em |
| de paasklokken zijn terug (van Rome) | de poaskloogg'n zijn weere |
| de portiuncula-aflaat verdienen | goan persjonklen |
| de start is beloftevol | 't legt goe an |
| de uitslag is 1 -1 (bv. voetbal) | den uitslag es ientsj - ientsje |
| de vink lokt de andere vinken met haar contactroep | de vinke zit te tsjienkn |
| de vink slaat, de merel fluit | de vinke skoifelt, de mèrloan skoifelt |
| de zaak / het doel steunen / promoten | an de kar elp' n steek' n / duiën |
| de zekering is doorgebrand | den plong e (s) esprouwn |
| de ziekenzalving ontvangen | d' eilig' olie krij'n |
| denk er eens grondig over na | ropt ui verstand ne kieë tuuëpe |
| denk er niet meer aan | zet dad oyt oy uuëft |
| denk je dat ik geld in overvloed heb | peisde gij da 't geld ip mijne rugge groeigt |
| derde keer trakteren | derde kieëre sloa boete |
| deuntje fluiten | 'n èrke skuiflen |
| deur dicht ! | deure toe! |
| deur dicht! (bevel) | deure toe! (bevel) |
| deze loopt soepel (auto, fiets, kruiwagen) | den deesn bolt goe |
| diarree | de vlie'ende skijte, den duin'n oofgank |
| die aantijging neem ik niet (repliek) | stoof ze!, ol da je zegt zij je zelve! |
| die kamer heeft haar (poets) beurt gehad | die komre eej ur recht gad |
| die kerel zal nog afzien | da veintse goa nog skeetn loatn |
| die man daar heeft een zeer dikke buik | den dien'n doar 'n zie em oek nieëmer ang'n (zijne piemel) |
| dier dat klaar is om te paren... | luuëpt tuchtig |
| dit wil zeggen (dwz.) | 't es te zegn |
| doe eens gewoon | doe ne keeë geweune |
| doe het licht uit | doe de lucht dooëd |
| doe je best, verdedig je | deefndeerd oi, wird oi |
| doe je jas maar uit (zegt de gastheer / gastvrouw | speeld uit / / speeld oof |
| doen alsof je neus bloedt | van peikns geboarn |
| door de band (gewoonlijk) | deur d'n band / deurgoans |
| door niemand graag gezien | deur niemand genèrd |
| driftig worden | oyt zijn kramm' n skietn |
| dronken zijn | uitn naak zijn, tuureluut zijn, serjeus beschonk'n zijn, dooble zien |
| druk bezig zijn | verloan zijn |
| durf er niet aan te beginnen (uitdagend) | probeerd ukieë da je durft |
| dwarsligger | ie ligt twis in de zak, twisdrijvre |
| een aarzelend begin van een regenbui | 't vol wa natteghied |
| een beslagen tong | 'n besleeg'n touwe |
| een braam afnemen (hout / metaal) | een broamk' ofskuur'n |
| een erfelijke trek bezitten van... | iets ofdieëln van... |
| een fout bericht verspreiden | iets rondstroei'n |
| een gezonde huidskleur | ' n goe pelle |
| een hulpbehoevend iemand | iemand die gieëne wig 'n kan |
| een kaars aansteken | 'n kèès' omsteek'n |
| een kaarsje aansteken | een keiske brandn |
| een kaartje leggen (kaartspel) | ' n p' rtietje koart' n |
| een kruisje geven op het voorhoofd | 'n tseentewoareke / seenewoarietsje geev'n |
| een loopje nemen met iemand | iemand over de kouter voer'n |
| een maal per week | ne kieë te weke |
| een oorveeg, een kaakslag geven | nen ptoatre / un voge / un pirre / un koksmeete / ne klets / ne flètre geevn |
| een plasje maken | 'n pieske doen |
| een portie voor de buur na het slachten van een varken | een zende van 't geslee (g) 'n zwijn |
| een rondritje maken | 'n toerke doen |
| een routinebeurt met de stofvod | d'r ne kieë overgoan mee de sleunse |
| een sigaret roken | 'n sigrette smoor'n |
| een sigaretje rollen | een siegritje droaên |
| een verkoudheid opdoen | 'n vollinge betropn |
| een vooraf beklonken uitslag | 'n ofgesprook'n spel |
| eerst is alles koek en ei | in 't begun es't ol wa wilde en wa zilde, in 't begun 'n kan 't nie ip |
| eigen schuld (dikke bult) | 't es wel besteekt, ie eet z'n eign aanedoan, ie eet zelv' ezocht |
| en hij kon opstappen | en ie moste tert'n |
| en jij volgt die bewering / mening!! | en gij geluuëft da!! |
| en nog niet veranderen (van standpunt) | en noo nie boezjeern! |
| en nog niet weinig! | en noo geeën klein beetse! |
| enorm geheugen | 'n pèrdemeemoorie |
| er handeling van hebben | tes d'antoave die telt, van wantn weetn, zijne stiel kenn'n |
| er heerst ruzie binnen het huishouden | tes spel in de menoizje, 't zit 'n oar in de bootre / beutre (in Nieuwenhove), de katte zit in d'arloeizje |
| er is daar ruzie | 't zit doar skeeuf |
| er mankeert iets in het hoofd | 't zit 'n vijze loos |
| er niet mee voortdoen | loat'n skied'n |
| er pal op | te kloffe d'r ip |
| er valt een spatje regen | ' t vlieg' ' n beetse natte / nadde |
| er verbouwereerd bij staan | van 't lam Gods uslee (g) n zijn |
| er zijn er die... | 't zijn der die... |
| erg aangedaan (tijdens het spreken) | de krop in de keele |
| ergens houdt het op (protesterend) | 't stopt ievers! |
| erwten ontdoen van de peul | irreweet'n plooëst'n |
| even (kort) het woord nemen | un woordse plaseern |
| even snel (niet grondig) oppoetsen | 'n vreefke geev'n |
| extreem haastig iets doen | in 'n skoffelskeude |
| familiekenmerken vertonen | van nie fer' ofdieëln / ' t zit in de familie |
| fitheid, lenigheid, gezondheid uitstralend | lijnk nen achttienmoandre |
| flauwtjes / / beneden de verwachting | ' t woa geeën' vettn |
| flink de bloemetjes buitengezet | serjeus in 't sop g'angn, goe gebatavierd, zwoar oid eweest |
| flink doorstappen | goe deuretert'n |
| fluisterend (negatieve) commentaar geven | veezlen |
| ga er voor | diff'ndeerd oi, leg t'r oi leen an |
| ga je met me mee? | goaje mee mee mij? |
| ga maar verder, passeer maar | teure moa deure |
| ga moedig door | ass'reerd'oi |
| ga nu maar | zet moar an |
| ga opzij | zet oi an de kant |
| ga rechtop zitten | zet ui rechte |
| ga snel weg, maak dat je wegkomt | teure zieëre vooërt |
| ga zitten | stoeld oy, zet oy |
| gaan bidden voor bijstand van een heilige, met kerkbezoek en verering relikwie | goan dien'n |
| gaat het nog lang duren | est no veur vandoa(g)e |
| gedeeltelijk grijzende haardos | peepr' en zout |
| geen twijfel mogelijk | ge meug wedd'n |
| gelukkig maar dat hij... | noo (g) sjanse dat ie... |
| gelukkig nieuwjaar en een goede gezondheid! | un gelukkug joar en un goe gezontiet |
| gepakt en gezakt | geload link nen ond mee vloein, geload link nen eezle |
| gerucht (mondeling) uitvergroten | loajen |
| goed hart | 'n erte van koukebrooëd |
| goed verwoord! (compliment) | azooë zie (de), dad es usprook'n zie! |
| goed zo, bravo! | alabonnurre! |
| goede contacten hebben | in doeninge zijn |
| goedendag iedereen | elk ne goen da (g) |
| goedkope herstellingen gaan weer snel kapot | de gierighied beskijt de wijshied |
| gooi hem buiten | zwiert em boit' n |
| grote appetijt hebben | skeele van d'n ouwr zijn |
| grote dorst hebben | skeele van d'n dust zijn |
| grote flater begaan | d'n ippergoai ofschiet'n |
| grote porties eten verorberen | eet'n link nen dijkedelvre |
| gul en hartelijk lachen | la'en link 'n paptoarte |
| haal de fluitketel van het vuur | zet de mooër of |
| haastig stappen | goan link nen buzzesnijere, deuretert'n |
| handel naar best vermogen | doe ol daje kuint |
| handen ervan af (bevel) | and'n toys! |
| harde trap op een bal | 'n murre, 'n kèze |
| helemaal niet (stevige ontkenning) | jakkendoe / jagendoet / jaaindoet / jammendoen / jagendoet / jassendoen |
| hem iets in het oor bijten | em an z'n ooëre trekk'n veur... |
| het begon te ontsteken (medisch) | ' t begoste te verkwoan |
| het bewustzijn verliezen | van z'n zelv'n vol'n, van zijne sies droaj'n |
| het blijft maar duren | ' t koom geeën end' an |
| het blijft onder ons (geheim) | tuss' n oes ezeid en ezweeën |
| het dient tot niets, het levert niets op | 't es ol geeën avance |
| het doet me leed | 't dèèrt mij |
| het eten is zeer lekker | 't eetn vol frieë in de smoake, 'k soe mij ov'reetn moar 'k maage nie, 'k zoe d'r min lipp'n an oflekk'n |
| het gaat er luxueus aan toe | 't es doar de grooëte luxe |
| het gaat niet door / afgelast | 't goa niet deure |
| het gaat niet vooruit | d' r zit geeëne skoif in |
| het gaat traag vooruit, het sleept lang aan | 't es Màrja lànkwirk |
| het gelijkt nergens op | 't un trekt nievurs ip, dat 'n trekt ip niet (s), da gelijk (t) nievers an |
| het geplande gaat niet door | 't volt één 't woatre |
| het gezelschap, het feest, verlaten | d'r vanonder trekk'n |
| het gezinsbudget goed beheren | de koave recht ouw'n |
| het heeft hem zwaar gestoord | 't es 'em in 't verkeeërde keelgat uskootn |
| het heeft me geraakt | 't dee mij iets |
| het hoeft niet meer | 't en e (s) niemer nooëdi (g) |
| het houdt niet op | 'ten stoopt nie (t) |
| het is (het lijkt) aanvaardbaar | 't goa noog in ne reedn |
| het is altijd zo geweest | 't ee oltijd azooë eweest |
| het is bemoedigend / niet bemoedigend | 't geefd ip / 't geef nie ip |
| het is delicaat om het te benoemen | 't e(s) roar om zeggn |
| het is een leeghoofd | 't es 'n bloaze |
| het is een maat voor niets geweest | tes ' n beskeetn komissie, ' t ee veur niets ediend |
| het is een nietsnut | ie 'n es gieëne stamp teeën z'n klooëtn wird, ie 'n es gieën roste kluite wird |
| het is een uur stappen | 't es 'n ure goans |
| het is evenwichtig | tes in balanse |
| het is frisjes buiten | 't e (s) fris an de vis, 't e killig |
| het is Godgeklaagd! | oe es't Godsmeuëlijk! |
| het is half één (12.30 u.) | 't es twoolfnolf |
| het is hier allemaal van ons / het onze | tes ier ollemolle van oes / toeze |
| het is jouw beurt | ' t es oin toer / ' t es an oi |
| het is makkelijk realiseerbaar | ten oudt nied in / 't e goe te doene |
| het is niet waar | 't 'n e gieën woar |
| het is niet waar | 't 'n es geeën woar |
| het is niet waar (onderstrepen van eigen gelijk) | jat' ndoet |
| het is niet zo | ' t un doet, ' t un es geeën woar |
| het is niet zoals ik het wil (de) | 't'n e (s) nie nur mijn goeste |
| het is nochtans zó | 't es pertank azoë |
| het is nu aan het vriezen, regenen, sneeuwen... | 't es an 't friezn, reeënen, snieën... |
| het is ondermaats | 't 'n trekt er nie ip |
| het is onhaalbaar / onvoorstelbaar | 't 'n es nie doenlijk |
| het is onmogelijk! | 't 'n e nie meu'lijk! |
| het is precies zo | 't es juust azooë |
| het is schandalig | ' t steekt d' ooên oit, ' t es ' n leevnde skande |
| het is snel voorbij | 't e rap upusseerd |
| het is verder dan ik dacht | 't e fooëdr' of da 'k peidege |
| het is volledig beschadigd | tes heêl gakmandeerd, tes t'r ol an dat 't es |
| het is zeker de waarheid | 't es echt dat 't woar es |
| het is zijn / haar / uw verdiende loon | 't es wel besteekt |
| het kan het daglicht niet verdragen | ' t mag de kloar' n nie sien |
| het kan wel eens voorvallen | ' t zoe ne keeër gebeurn |
| het kind huilt hard | ' t keend zet zijn keel' oopn |
| het komt weinig voor | ' t doe hem nie feele veurn |
| het kon nog erger zijn! | zwijg zeeëre! |
| het kostenplaatje gaat snel omhoog | ' t luuëpt zeeër ip |
| het kostenplaatje stijgt snel | ' t luuëpt zieër ip |
| het lijkt nergens op! (verontwaardigd) | 't 'n trekt nievers ip! |
| het loont de moeite (niet) | 't e de moeite (nie) |
| het lot laten spelen (in spel en sport) | stroeitje trekk'n |
| het lot speelt hier | 't doet dr'omme, 't moe dr'omme doen |
| het moet niet zo precies zijn | ' t steekt nie nauwe |
| het onderwerp uitvoerig behandelen | in 't lang en in 't breeëd oitlegn |
| het prikkelt in de ogen | 't piekt in d' ooë'n |
| het regent hard | ' t giet woatre / / ' t ree (g) nt goe deure |
| het resultaat is negatief | ' t es ne zero |
| het rooskleurig tegemoet zien | et goed ip e'n |
| het scheelde geen haartje | ' t skilde geeën oar |
| het schiet goed op | 't affeseert goe(d) |
| het schiet hier niet op | 't en affeseert hier nie |
| het schooljaar overdoen | zijn joar dubb'len |
| het smaakt lekker | 't es mijn'n tand |
| het speelt geen rol | toeternietoe |
| het staat nog niet absoluut vast | ' t n es no nie ezeid |
| het staat precies een weinig scheef | 't stoa link 'n brokke skieuf |
| het stelt weinig of niets voor | 't 'n trekt ip nie feele |
| het stinkt hier verschrikkelijk onaangenaam | ' t stinkt ier link de vorte peste |
| het tocht hier | 't trekt ier |
| het valt mee / tegen | ' t sloa mee / teeg' n |
| het veld is omgeploegd | 't land es omme |
| het verkeerd voor hebben | 't mis ip hen |
| het vliegenraam inzetten | de zallezie insteekn |
| het vooropgestelde doel is behaald | me zijn streeke, nem me zijn dre |
| het vuur smeult nog | ' t vier vuinst noo |
| het was daar doodstil | 't woa doar boutstille |
| het wordt lastig | 't wird lastig sijn |
| het wordt straks zomer | 't goë agank zoomre wird'n zijn |
| het wordt tijd ... | 't wird tij sijn ... |
| het zal daar verkeerd aflopen | 't goa doar 'n wiel ofluuëpn |
| het zou mij niet verwonderen | 'k zoe d'r nie fan ipkijk'n |
| hier kan niemand iets mee aanvangen | 't es nen echt'n fiekfak |
| hij / zij blijft op het slechte pad | 't 'n e geeën beetren an |
| hij / zij is doodop (doodziek) | ie / z' es t'end'n |
| hij / zij stelt zich kandidaat voor de (verkiezingen) | ie / ze komd ip veur de (verkiezingen) |
| hij / zij verdient een belediging! | 't es 'n affront (wèrd)! |
| hij begon weerwerk te bieden | ie begoste teeg'n te spert'len, zin bobijn' of te droaën |
| hij beleeft het van harte (feestje bv.) | ie geneird hem |
| hij betaalt boven zijn kunnen | ie betoald hem blauw |
| hij beweert het allemaal aan te kunnen | ie goat doar ol versloan, zegt ie zelve |
| hij bezocht al de café's in de straat | ie dee ol de kapellekes van de stroate |
| hij bleef het antwoord schuldig | ie wiste nie wa (e) zeid |
| hij buigt voorover | ie stuipt hem |
| hij deed alsof hij... | ie geboardige lijk dat ie... |
| hij doet er geen moeite voor | ie legt re zijn leen'n nie achtre |
| hij floot een penalty | ie skuifeldege ne pinantie |
| hij geraakt er niet meer uit | ie zit stroop |
| hij geraakte er niet doorheen | ie groocht 'r niet deure |
| hij gunt (mij, ons) geen blik | ie kijkt noch ip no neere |
| hij had de gewoonte om... | ie plochte... |
| hij had niet eens dorst | ie ' n oa alleens geen' n dust |
| hij heeft een hoge wedde | ie verdient geld link moze |
| hij heeft een nieuw voorstel moeten accepteren (tegen zijn wil) | ie ee moet' n ploei' n veur da niev veurstel |
| hij heeft er een afkeer van | ie é d'er ne grooi van |
| hij heeft er geen gehoor naar | 't es link ip 'n aënde ré'nen |
| hij heeft haast | 'i es eprisseerd |
| hij heeft hem te pakken | ie ee em te skèrn, / te stekn |
| hij heeft het begrepen | ie jeet fits, jeet deure |
| hij heeft het bij mij verkorven | ie zit éé (in) mijn neuze |
| hij heeft het eindelijk door | zijne Frank es evoln |
| hij heeft het goed voor (met zichzelf) | ie jeet hem goe ip (mee s'n eig'n) |
| hij heeft het ver gebracht | ie ee 't verr' eskipt |
| hij heeft iets op zijn lever | d' r ligt wa ip zijn' leevre |
| hij heeft mijn leeftijd | ie e (s) mijn oude |
| hij heeft o-benen | ie ' n kan gieën zwijn tee' nouw' n |
| hij heeft overdadig gegeten | ie zit zo dikke lijk 'n nippen |
| hij heeft serieus verkering | ie vrijt da z'n imde wikkelt / ie vrijt dat 't krokt |
| hij heeft te veel hooi op zijn vork genomen | 'i ee hem overdoan |
| hij heeft verkering | ie ee kennesse |
| hij heeft zich belachelijk gemaakt | ie é d' er em ooitedoan, ie stond in zijn' n blooëtn, ie stont er te blink' n |
| hij heeft zich bezeerd (pijn gedaan) | jee em zieëredoan |
| hij heeft zich met de wagen vastgereden | ie zit versteld |
| hij heeft zich opgehangen | i ee em tekoort edoan |
| hij is aan 't einde van zijn krachten | ie jes tend'n, z'n leer es of |
| hij is bekoord om dat te doen | ie es etanteerd veur da te doen |
| hij is betrapt / beschuldigd | i eet an zijn brouwk |
| hij is de leidinggevende | ie ee 't vooër 't zegn |
| hij is dik ingeduffeld | ie luûpt ekleêd link ne rauwn andzjoen |
| hij is dood | ie ee zinne lepel wig esmeedn |
| hij is doodziek | ie 'n e moar gemeeënig, ie goa 't nie lauwe meeër trekk'n |
| hij is er lelijk aan toe | ie es proopresteld |
| hij is er niet bij met zijn aandacht | zijn oöft stoat er nie ip |
| hij is er nog niet echt voor gegaan | ie 'n ee t er no nie te veel' an dooêdoan |
| hij is er om bekommerd | i' ester mee begoan |
| hij is er van aangedaan (zeer bedroefd) | ie weet ervan |
| hij is erg aangeslagen | jester van kapot / ie 'n ester nie goe fan |
| hij is failliet | ie es gerenuweerd |
| hij is gefortuneerd (veel geld) | ie zwemd één 't geld |
| hij is geslaagd (examen) | is es ter deure |
| hij is geslaagd (examen) | ie es ter deure |
| hij is gestorven | ie e (s) mee zin oar, ie e (s) ter ziel' egoan, ie es ter nie mieêr, ie es bij ons Heere |
| hij is gezakt in zijn examen | i es ebooisd |
| hij is handelaar in vlas / / in kolen / / in eieren | ie doe één 't vlas / / één de kooln / / één d'eiers (in 3 x uitgespr. als één) |
| hij is heel bang | j'es skijteskoij |
| hij is het noorden kwijt | ie e (s) van de planke, ie 'n weet niemre woar da 't skeeêt |
| hij is het noorden kwijt | ie weet nie woarin of woaroit |
| hij is lichtjes beschonken | ie ee ne leem in z'n oëge, ie ee 'n vlieg' in z'n oëge |
| hij is met niets gestart (handel) | ie es van zero beguin'n |
| hij is niet bij de les, hij volgt niet | ie ' n est er nie bij mee sijn öeft |
| hij is niet gemotiveerd | ie zit re nie achtre |
| hij is niet meer te zien / ontsnapt | ie es 't er van deure |
| hij is niet van de rapste | ie n'es van gienen oaze gepoept |
| Hij is nog maar een beginneling | 't es nog ieën'n van zin ieëste brouwk |
| hij is oneervol ontslagen | i es boitn ezwierd |
| hij is plots onwel geworden | ie ee ntwa ekreegn |
| hij is straatarm | ie ' n ee zelfs geên' n naogel veur in zijn gat te skart' n |
| hij is te beklagen | ie es ter wél mee |
| hij is teneinde krachten | zijn bobijne es of, zijn piele es plat, ie es tend' n |
| Hij is uit het leven gestapt | ie ee em van 't leevn ebrogt |
| hij is uiterst lui | ie es noog te leeg vooër zijn gat ip 't heffn |
| hij is verhoogd (in rang) | ie es vereuverd |
| hij is wat ziek | ie es omverre |
| hij is wat ziekjes | i' es ' n brokke ziek, ie ' n es nie in zijn' n oak |
| hij is wel sterk, maar niet zo groot | te (s) ne buuëm van ne veint, moar wa kort ovvezogd |
| hij is zeer boos | ie jes vlamm'nde / vroet van klèire |
| hij is zeer dom | iej è te dom vur t'elpn dondren, iej è te dom vur oei t'eetn, iej è sooë dom of t'achterste van 'n koe |
| hij is zeer gemakzuchtig | ge meugt em ne skip in zijn gat geevn, ie goa no nie ommekijkn veur te zien wie dat eweest ee |
| hij is zeer gierig | ie es stieëg van ofgank |
| hij is zeer verwend | ie es bedorv' n, de stront oit zijn gat ; azoë ne kepkeut' le! |
| hij kan geen antwoord geven | ie es z'n touwe kwij (t) |
| hij kan geen kant meer op (financieel) | ie zit ip drooêg zoad |
| hij kan het niet verdragen | ie 'n kan 't nie lei'n, ie 'n kan ter nie teeën |
| hij kan niet meer | ' t skop e (s) de bille of |
| hij kan niets meer inbrengen | ie es tendend zijn Latijn |
| hij kan onverwacht uit de hoek komen | ie zoe toern doen |
| hij kent daar het hele reilen en zeilen | doar kent ie heel den oopnen en toe |
| hij klaagt vreselijk | ie kloag pudd'n in d'èèrde |
| hij koelde zijn woede door... | ie wrochte zijn klère oit deur... |
| hij komt af en toe op bezoek | ie komt nui en ton over de vloer |
| hij komt zich verontschuldigen | ie komd em pardooneern |
| hij kon niks anders dan bekennen | ie 'n koste nie fooëdre of toegeev'n |
| hij kookt van woede | ie es vlamm'nde kwoad / over zin toern |
| hij kreeg daar de mensen tegen zich | ie oat doar de bootr ipgeet' n |
| hij kreeg de volle lading (scheldwoorden) | ie moest het gemeug' n |
| hij laat het niet aan zijn hart komen | ie es ter gerust in |
| hij laat het zitten / haakt af (verbolgen reactie) | ' t e noo ne proop' ren / skooën' n |
| hij laat zich door niets afschrikken | ie 'n es van gieën klientje vervoard |
| hij laat zich niet dwingen | ie loat em nie promn |
| hij laat zich niet meer zien | ie 'n tooëgt em niemre |
| hij lachte mij uit | ie laa (g) dege mee mij |
| hij liegt doelbewust | ie liegt dattie 't zelve geluuëft |
| hij liep weg, hij wilde ontsnappen | ie zette 't ip 'n looëpn |
| hij lijkt er goed op | ie ee der veel snukk'n van, ie ee der vele van mee |
| hij lijkt helemaal op zijn vader | t es zijn voadre eskeetn en espoo'n, tes de weegoarde van zijn voadre |
| hij maakt zich druk | ie zit ip zijn pèrd, ie weend em ip |
| Hij mag wapens dragen | Ie ma woapns droan |
| hij mankeert enkele tanden | j'es peetse skoartentand |
| hij moeit zich met mijn zaken | ie zit in mijn rop'n |
| hij moet het lijdzaam ondergaan | ie moet 't gebokk'n / ie zit mee de gebrook'n pott'n |
| hij moet het lijdzaam ondergaan | ie moe 't gemeu (g) n |
| hij neemt deel aan duivenwedstrijd | ie speel mee de doiv'n |
| hij neemt deel aan vinkenzettinge | ie speel mee de vink'n |
| hij overdrijft | ie drijft oovre |
| hij plaagt mij | ie kul (t) mij, ie teinst mij |
| hij slaat er zich doorheen | ie trek zijn'n plan |
| hij spijbelt | ie ee de skoolskijte (schertsend) |
| hij spreekt met pretentie (hoogdravend) | ie ee veel noot'n ip zijne zang |
| hij stapt flink door | ie tert goe deure |
| hij stond er dwaas naar te kijken | ie stont drip te kijkn lijnk ne nond ip 'n zieke koe |
| hij stottert een beetje | iej akkelt 'n beetse, ie stuikt 'n beetse |
| hij toont zich bijzonder onderdanig | ie ploeit em dubble |
| hij vertoont een kentrek van zijn peter / meter | ie ee de vontesmet van... |
| hij vindt zichzelf een hele piet | ie ee 't ooëg ip |
| hij voelde zich uitstekend | ie voelde ' em duustfichtig (1050) |
| hij voelt zich uitgedaagd | ie zit ip z'n pèèrd |
| hij voelt zich zwaar beledigd | ie es in z' n gat epekt |
| hij voelt zich zwak | ie n' e moa veur azooë te laat'n |
| hij volgt wel (met lichte achterstand) | ie koomd achtre |
| hij vroeg me om... | ie vrieg mij veur... |
| hij was bijna opgegeven (medisch) | ie kom van verre |
| hij was het gewend om... / het was gebruikelijk om... | ie plochte... / ' t plochte.... |
| hij was niet aanwezig (tactisch) | ie woa nie te ziene |
| hij was stomdronken | ge kostet 't sop oyt z'n oô'n skepn / ie woas zochte |
| hij weert zich, maar boekt geen resultaat | ie zit doar oltefoôrt te kallebukn |
| hij weet niet hoe het in mekaar steekt | ie kent er de knopp'n van |
| hij wil onverstoorbaar doorgaan met | ie wil per see deuredrijv'n |
| hij wil opvallen, hij looft zichzelf | iej ee nogal veel beslag, mee ol zin pretn |
| hij wordt nogal verwend | ie wert nogal wadde in z'n gat eweund, 't es nen bedorv'link |
| hij zat er totaal naast (pronostiek) | ie zot' r lieëluk neevns |
| hij zegde toe (akkoord maken) | ie slouwf toe |
| hij ziet er slecht uit | ie ziet 'r kaduuk oit, ie 'n ee geeën skooïn kleur |
| hij ziet niemand staan | ie kijkt noch ip noch omme |
| hij zit aan de grond | ie weet nie van wa out pijl'n umokt |
| hij zit ermee opgescheept | i es ter wel mee! |
| hoe ben je daar op gekomen (job, souvenir) | oe zij je d'ran egrocht |
| hoe heette dat ook weer | oe eeëttige da oek weere |
| hoe is de toestand Hoe zit het in elkaar | hoe skeeët dat ier |
| hoe is het mogelijk | oe es 't meuglijk |
| hoe lang gaat dat nog duren!!! | est algauw' edoan!!! |
| hoe maakt u het | oe stelde't |
| hoe was dat nu ook weer? | oe woa da nui oek weere? |
| hoe zou ik het moeten verwoorden | oe zoe 'k het moet'n zegn |
| hoe zou ik het uitdrukken | oe zoe 'k 't moet'n zeg'n |
| hoed je ervoor dat je... | past oi ip da je... |
| hoeveel moet je hebben | oeveele moe j' en |
| hoger leggen (in kaartspel) | oëger of mijn bijlke of ' k kappe in oi gat! |
| hou je kalm | oud oi koest |
| hou je mond, zwijg | oud oi moyle / toote / / oud oin smoel / bek |
| hou nu toch gauw op met roken | oytskjeet alichte mee smoôrn |
| houd moed! | ellee couroaizje! |
| ieder op zijn beurt | elk ip zijn'n toer |
| ieder zegge het voort! | olleman zegge 't deure! |
| iedereen zou het beu worden | 't zoe nen oudn ond verleën |
| iemand (iets) in de steek laten (qua werk, klus) | iemand (iets) in plan loat' n / loat' n zitt' n |
| iemand aan zijn kant krijgen | iemand overoln |
| iemand beschimpen | iemand oytmokn veur vorte vis / iemand zijn zoaligheid zegg'n |
| iemand bijstaan in zijn werk | elp' n an de karre trek' n |
| iemand een klets of oplawaai geven | iemand een peire of een zoeve geven |
| iemand een trap onder de kont geven | iemand nen eft in zin ol geevn |
| iemand genegen blijven om iets te verkrijgen | bille bij ouwn |
| iemand iets aansmeren | iemand ipsulfren mee... |
| Iemand is lelijk | Ie mag woapens droa'n |
| iemand met iets opschepen (sluw) | iemand bij de viede zett'n |
| iemand minachtend ontwijken | iemand skeeëf bekijk'n |
| iemand nadeel berokkenen | iemand ne klooët oftrekn |
| iemand te schande maken | iemand uitmaakn voër al da schooên en leêluk es |
| iemand tevergeefs iets aanleren / aantonen | ie goa 't noeit leeërn |
| iemand uithoren | 't ei oyt zijn gat vroa'n |
| iemands leeftijd / talent onderschatten | het em / het eur nie toegeevn |
| iemands plannen dwarsbomen | in iemands ropn skijtn |
| iemands slechte kanten bespreken | in iemands zakk'n zitt'n |
| iemands stelling volgen (samenspannen) | mee iemand meevoeizjen |
| iets aandachtig bekijken | iets vieznteern |
| iets doms, verkeerd (slecht) doen | iets oitmeedn |
| iets met bruut geweld aanpakken | iets te kandeele gaen |
| iets onthouden (memorie) | iets ontouwn / omtouwn |
| iets ruchtbaar maken (klokkenluider) | iets an de klokk' (h)angn |
| iets weten via via | entwa weet'n van oor'n ze (g) n |
| ik amuseer me / ik geniet | 'k jeune mij / 'k ben d'r gèrn bij / 'k genère mij |
| ik ben bekaf / doodmoe | 'k zit er deure |
| ik ben daar niet voor gewonnen | ja mijn ooëre! |
| ik ben echt moe | mijn bobijn' es oof |
| ik ben gebleven tot de laatste | ik ee moe'n de loatste man de zak ipgeev'n |
| ik ben het | tes ik, 'k benne 't ekik et |
| Ik ben het beu | 't es mij stinkend verleêt |
| ik ben het niet 100 zeker | 'k goa d'r nie veurn strij'n |
| ik ben niet ingelicht | 'k 'n weete geên beskeeêt, 'k weete van niet'n |
| ik ben niet op de hoogte | 'k weete van niet (n) |
| ik ben niet op de hoogte | da seg mij niets |
| ik ben nog maar net thuisgekomen | 'k benne no maor gewillig thuis |
| ik ben nu doodop | ' k volle ier in ne strek / ' k ben stroatof |
| ik ben ontroerd | 't pakt mij |
| ik ben op zoek naar de stok die achter de deur stond | ik ben ip zouwk achter de stok die bachten de deure stond |
| ik ben platzak | ik ' n ee geên roste kloyte meer |
| ik ben zeventig jaar oud | 'k rije mee tram zeevn |
| ik beweer niet dat het (lelijk is) | 't 'n e nie da 't (leeëluk es) |
| ik bulk niet van het geld | 'k un ee geeën ezelke die geld skijt |
| Ik dacht bij mezelf | 'k peideg' één m'n ei (g) n |
| ik dacht bij mezelf : hola | 'k peidege in min eijne, 'k peidege oela |
| ik dacht van wel / van niet | 'k peidige van wel / van nie |
| ik doe geen afbreuk aan uw woorden, maar... | 'k 'n wil ui nie in de reedns voln, moar... |
| ik doe niet meer mee | 'k 'ndoe niemer mee |
| ik durfde niet | ik ' n doste nie |
| ik ga hem een trap in zijn kont geven | 'k goa dn ne wiep tee'n zijn kloôtn geevn |
| ik ga mij riskeren | 'k goa mij smijt'n |
| ik ga voor het dubbel aantal punten (kaartspel) | ik booise |
| ik geef hem een oplawaai | ' k geev' em ' n pandoeringe |
| ik gloei door de warmte | ik gloeie lijnk ' n kole vier |
| ik had het geluk niet aan mijn zijde | 'k oë malsjanse |
| ik heb binnenpretjes - leedvermaak | 'k é der mijn'n des / deun in |
| ik heb dat graag, hij heeft dat niet graag | ik (gen) èère da, ie ' n (gen) èèrt da nie |
| ik heb een ongelukje gehad | 'k ee 'n maleurke tee (g) nekoomn |
| ik heb hem eens aandachtig bekeken | kee d' n doar nekeer goe besnukt |
| ik heb het u gegeven | ' k ee ' t ui egoovn |
| ik heb zeer grote honger | ' ksoe kun' n un pèèrd de rugge oit eetn, ' k ben skeel van d' n ouwre |
| ik kan dat toch niet weten! (repliek) | wa wete 'k ik da! |
| ik kom er niet doorheen | 'k zitte stroop |
| ik kom net thuis | 'k komme zjuuste thois |
| ik kom onmiddellijk | 'k komme van dierek |
| ik kom spoedig ter hulp | been'n u letse ben ik doar |
| ik kon hem vangen | 'k oa em te knippen, 'k oad'n te stekk'n / te skèr'n |
| ik krijg mijn eten niet meer op | ' k gerake versteld |
| ik krijg mijn eten niet meer op | 'k ga versteekn |
| ik kruip in mijn bed | ik kroip' één mijn' nest |
| ik lust dat niet (eten, drinken) | 'k mage da nie |
| ik maak het goed | 'k stell' het goe |
| ik merk geen voortgang / vooruitgang (bij werken) | 'k 'n zie geeën affechoazje |
| ik sla hem dood ( (verbaal woedend) | 'k plak nen an de muur |
| ik sla je raad vierkant af | pakt ui poepe! |
| ik sta voor schut | 'k sta kik ier (1.) voor pijpe toebak, (2.) zonder verwèr |
| ik stond op het punt om... | 'k ginge tewege... |
| ik stop met raden | ' k geve mijn bod |
| ik vertrouw het (zaakje) niet | 'k ee d'r geeën goe ooëg' ip |
| ik verzeker je... | 'k garandeer' oi... |
| ik vind het erg jammer en betreur het tenzeerste | ik zitte der vree mee in |
| ik voel me lelijk bedrogen | 'k benne bij de viede gezet |
| ik voel me niet benadeeld | 'k ee d'r geeën ofdroag'n van |
| ik voel mij beledigd | 'k benne gaffronteerd |
| ik voelde verdriet | 't dèrdige mij |
| ik vraag een glas champagne | ik bestelle ' n koepke sampanje |
| ik vraag me af | 'k wee 't zondre |
| ik vraag me af of hij... | ' k ee ' t zondre ottie... |
| ik vraag mij af | 'k ee 't s (w) ondre |
| ik vraag mij af | 'k (w) eet sondre |
| ik weet het niet meer | t es mij ontgoan |
| ik weiger om daar nog iets voor te doen | 'k voag're mijn gat an |
| Ik wil niet nieuwsgierig zijn, maar... | zonder cerieus te zijn, moar ik... |
| ik word beboet (verkeersovertreding) | 'k ee prijs |
| ik zal er spoedig zijn (=aankomen) | ' k goaë d' r agauwe goaën zijn (zie) |
| Ik zeg het verkeerd | 'k misse mij |
| ik zie je graag | ksie jooi girne |
| Ik zie, ik zag, ik heb gezien | ik zie, ik zooëge, 'k, ee gezien |
| ik zit opgesloten, ik kom er niet uit | 'k zitte vaste |
| ik zou willen omruilen (bv.qua gezondheid, geheugen) | 'k zoe will'n wisslen (bv. qua gezondheid, geheugen) |
| in de tocht zitten | in dn truk zitn |
| in een grote woede | in 'n vroete k'leire |
| in een oogwenk | in ne wip en ne knip |
| in een overhaaste beweging / actie | in 'n skoffelskeute |
| in het midden | te mirlen |
| in slechte staat | verneeglizjeerd |
| in stukken uiteen gevallen | brokke verskeën |
| in wel 1000 stukjes uitèèngevallen | 't ligt in gruizlementn |
| ingericht zijn met het juiste materiaal en de gepaste uitrusting | goe g' eekiepeerd zijn |
| inlichtingen inwinnen | achtr' éénlichting' n vroag' n |
| Is het je om het even? Dan kan je niet kiezen. | Est olgelijk? Olgelijk es innestront. |
| is het licht uit? | es de lucht dood? |
| is ze moeder geworden | ee se'koocht |
| ja, zo is 't | v'neigns dadde / azoë |
| je bent bedankt. (antw.:graag gedaan) | ge zij merci. (antw.: 't e niet / gèrn edoan) |
| je bent een gek, een zot | ge zijt ne wietie |
| je bent een stomkop! | gij zij 'n ei! |
| je bent er vroeg bij / / vroeg opgekomen | ge zijt 'r tielijk bij |
| je bent getuige | zeg da 't woar es |
| je bent laat op stap! | ge zijt loat' ip droai! |
| je bent laat op weg / op stap | ge zij loat' ip droai |
| je bent later dan normaal | ge zij loat' an |
| je bent mijn liefste schat | ge zij mijn beste keppe |
| je bent op staande voet ontslagen | roapt ui boelke moar töepe en zet an |
| je bent tegendraads, een dwarsligger | ge ligt twis in de zak |
| je hebt alle tijd (om weg te gaan) | wiens haaëste? |
| je komt op 't juiste moment | ge koomt zjuust' epast |
| je kunt het je niet inbeelden | ge keun het nie bepeiz'n |
| je minacht mij | g' eet mij no lieëg ip |
| je mocht en je kon, maar je durfde niet | ge mostet en ge kostet, moar ge 'n dostet nie |
| je moet maar op het idee komen | ge moet 'r moar ip koom'n |
| je moet niet aandringen | loat moar |
| je ontgoochelt mij hoor! | ge kuint d'r an zulle! |
| je schiet er niets mee op | ten es oltoëpe geen avanse |
| je treft iets wel eens aan | ip ne wig komde't ne kieë teeg'n |
| je verwoording staat mij aan | ' k ooëre ' t oi gèrn zegg' n |
| je wordt er doodnerveus van | ge zoedt 'r de muur'n van iprij'n |
| je zoekt ernaar en het bevindt zich naast jou | oa 't nen ond eweest, ge woart ervan ebeetn |
| je zou hem blindelings vertrouwen | ge zoe t'n ons Hieëre geevn zondr biecht'n |
| je zult het niet beter kunnen (niet overtreffen) (uitdagend gezegd) | ge kuint 'r ne puint an zooin |
| jij hebt hier geen spreekrecht! | g' eet ier niets te zegn! |
| Jong geleerd is oud gedaan. | Oudjes kunnen niet jongleren. |
| klagende keelgeluiden maken | steeën' n (zucht' n en steeën' n) |
| klap om de oren krijgen | lap rond ui ooër'n krij'n |
| klein van gestalte, met korte beentjes | lieëge van stirtebieën |
| koffie zetten | kaffie moakn |
| kom eens terug | kieërnekieë weere |
| kom niet tussen / onderbreek me niet (uithaal) | (h) oud oi weezn! |
| kom op! | allee toe, gouw! |
| kom voor de dag (assertief zijn) | kom uit oi koot! |
| konijnen het vel afstropen | kenijn'n vloan |
| kort na elkaar (vb. drie slagen) | te reke (vb. drie slagen) |
| kruisje op het voorhoofd voor het slapengaan | 'n seenewoarietsje, 'n tseentewoareke |
| kwade streken uithalen | toer'n doen |
| laat geen woord los hierover! | zwijg vooër dooëd! |
| laat u maar eens gaan | gée moar gazze (poer) . |
| loop naar de maan, | luëp noar de moane, geriek et, saluu en de koost, stoof ze |
| loshangen | 't angt bij de wirke |
| losse aarde aanstampen (tuinieren) | tramplen mee de voetn |
| luister eens goed! | ort u keeër ier! |
| maak dat je weg komt | skiet oi vooërt |
| maak je uit de voeten | skeirt ui wig |
| maak zo niet van je oren | ge moet azooë van uijen tak nie mokn |
| mag ik iets te drinken geven | wa magge' k uithoaln |
| matige prestatie, vind ik | ten luuëpt nie ovre |
| meedoen met het initiatief / met het bestuur | ip de karre spring' n |
| melk | oe meer melk daj drinkt, oe grooëder kolf daj weirdt |
| merkelijk gegroeid zijn | mirk'lijk egroeigd zijn |
| met alles erop en eraan | en heel den utsekluts, den battaklang, |
| met boenwas behandelen | siereer'n mee sieroizje |
| met een lief ruzie hebben | mee ene in ' t skès zitt' n |
| met een vals aangezicht | mee 'n vols weez'n |
| met opzet handelen | d'r omme doen |
| met overbodig veel commentaar | mee veel vijv'ns en zessn's |
| met veel omhaal | mee al heur tantelaffèrens (tant d' affaires?) |
| met vrees vervuld zijn | mee de poepers zitt'n |
| met zijn hele boeltje | mé heel zijn bezoatse / mé kliekn en klakk' n |
| met zwaar bevuild aangezicht | zo zwart of mooërkes gat |
| mij vang je daar niet mee | mokt dad an ui meetje wijs |
| mijn boodschappen doen | mijn winkelwoare goan oln |
| mijn gedacht (e) is wet | 't es meen'ns wa da 'k zegge |
| mijn lippen zijn gesprongen | mijn libn zijn esprouwn |
| mijn rekensom klopt niet | koome nie djuust oit |
| mijn woorden vielen niet in goede aarde | 'k oa d'n ap ipgeetn |
| moeizaam stappen | slicht te pote / te beeêne zijn |
| mondje dicht! | nie segn! zwij'en daje zweeët! zwij'en vooër dooëd |
| na een korte ziekte overlijden | t nie lang etrook'n en |
| na een zekere termijn | deur d'n duur |
| na wat luidruchtig boeren | geeft da zwijn nog nen oaker |
| naar het toilet gaan | nur vanacht'ren, nur 't vertrek, nur bacht'n, nur de koer goan |
| nadat hij zo bij me aandrong | deur ' t eeuwig proam' n |
| nee maar! | ouw zeekre!, emmaar allee gouw zeg!, ten e nie woar ee! |
| nee nu nog niet | nieë noy noo nie |
| neem eens het vorige PC-scherm terug aub | Keeërnekeeë weere! |
| negen kansen op tien | van tiene neeëne |
| net geen 30 centimeter | nauwkes 30 santimeters |
| niemand van ons die het weet (de oplossing) | d' n heeml' est wijs |
| niet gauw bang zijn | van geeën klientje vervoard zijn |
| niet goed bij zijn verstand zijn | ne slag van de meul'n ukreeg'n en |
| niet goed bij zinnen | olve goar'n, 'n vijze kwijt |
| niet meer om aan te zien | ten ee gieën angezichte niemre |
| niet meer om aan te zien | ' t steekt d' oögn' oit |
| niet te geloven! | nie geluuëflijk! |
| niet vatbaar voor goede raad | 't es verloorn ezeid |
| niet zeer beweeglijk zijn | ie krult lijnk ne pak no'els |
| niet zo jong meer | geeën drie mal zeevn meeër |
| niet zoals het hoort | nie ol te katheliek |
| niets aan de hand | gieën'n droad an gebrookn |
| niets bezitten, arm zijn | ie 'n ee gienen nog'l om in z'n gat te skarten, ie moe leev'n van d'n dis |
| niets helpt / hielp | geeëne moyen |
| niets helpt / hielp om iem. te overtuigen | geeëne (n) moyen |
| nieuw pakje tabak | 'n ve (r) sse bole |
| nog lang niet opgelost probleem | me zijn no ferre van oys |
| nog niet volwassen | no te groene an oy pompoene |
| nooit van mijn leven! | noeit vanz (e) leev'n! |
| nu en dan een beetje voortdoende | in ukskes en snukskes |
| nu nog beter! (iemand afkeurend) | gij zijt ne goen gij! |
| nu of nooit | nui oof noeit |
| onbehouwen, brutaal aanpakken | te kandeêle goan |
| onderdak verlenen | slopeie geev'n |
| ongeduldig zijn | ip 'n wippe zitt'n |
| ongewassen, er onverzorgd uitzien | zo grauw link 'n padde |
| ongewenst tussenkomen, zich moeien, iemand onderbreken | zinne noak drin sloan |
| ons contact met hen loopt vlot | me zijnder goe mee in doeninge |
| onvast slapen (met onderbrekingen van wakker worden) | in stik' n en brok' n slob' n |
| onverwacht het gezelschap verlaten hebben | skampavie zijn / ik ben skampavie |
| onweer plus zonneschijn | 't e fieëst' in d' elle |
| onze rekening is effen | me stoan kiette |
| onzin verkopen | prietproat oitgoan |
| op 't laatste nog bij te zetten / plaatsen | ten iptelle (vb. nog 2 stoeln ten iptelle) |
| op (huwelijks) reis gaan | ip (speel) vejoizje goan |
| op blote voeten | blooëtsvoets |
| op café gaan | 'n sortietsje placeren |
| op de loer liggen | ip vinkeslag li (g) n |
| op een rij | ip 'n roode |
| op een rijtje | ip 'n reekske |
| op goed geluk af | ip goe ruskier |
| op huwelijksreis gaan | ip speelvejoazje goan |
| op iemands kop zitten | bieét'n ip iemand |
| op je stappen terugkeren (figuurlijk) | d'r van weerekeeërn |
| op nieuwjaarsbezoek gaan (enkv) | mee mijn'n niejoar goan |
| op orde gesteld, rommel verwijderd | ippeklèrd (opgeklaard) |
| op rand van ontslag (of benoeming) staan | ie ligt ip de wippe |
| op stap gaan | ip skok goan / ip zwier goan |
| op stap zijn (uitstap) | ip droai zijn |
| op zijn eentje | ip zijn ientje |
| op zijn plaats | ip zijn plekke |
| opdrinken | in zijn lèze gietn |
| opstropen van mouwen of broekspijpen | zin mouwn of zin brouwk ipsluuëvn |
| over de gehele lengte | van einsenteins |
| over de grens (in Frankrijk) | over de skreeve |
| overdaad schaadt | overdoad skoat |
| overdrijven | er 'n skippe bij doen |
| overhoop liggen | ol te perre li (g) 'n |
| persoon die zich van niets of niemand aantrekt | reegnen lijnk ip ' n oande |
| plaag je mij, dan bied ik weerwerk | katzje mij, katzje weere |
| plaats dat uit het zicht | zet da wig |
| plaatsvervangende schaamte tonen | beskomd zijn in (zijn / eur / ui / ulder) ploatse |
| platvloerse praat uitslaan | duine doen |
| prikkeling in de keel (met hoest) | ne puid ee mijn keele (woardeure da 'k moe (h) oest'n) |
| pronkend, fier als een gieter | groôts (preus) link feêrte |
| proost / santé! | ip de gezontiet |
| putjes / barsten (in plakwerk) vullen | andwiern |
| rapenzaad zaaien | löef zoin |
| reactie op het niezen | God ze (g) ent oi! |
| reactie op iemand die boert | geef die koe no 'n bieëde (biet) |
| reactie van ongeloof op slecht nieuws | ' t e nie woar hé! |
| relatie hebben | van stroate zijn |
| relativeer kranten en bladen en folders | papier es gewillig! |
| repliek na het krijgen van nieuwjaarswensen | vansgelijke |
| rijzige man | ne rilde veint |
| roep om hulp | rouwpt acht' ulpe |
| rood worden van schaamte | rooë wirden tot achtre zijn ooërn |
| schiet op | doe fooërt |
| schiet op, doe voort | doefooërt |
| schijnbaar iemand met een goede naam | ge zoe 't n ons Heeëre geevn zonder biecht'n |
| schots en scheef | 't stoa paraplu |
| schuim van zoethoutbrouwsel opzuigen | schoimke trek'n |
| sigaret roken | 'n segritte smooërn |
| slecht gestapeld, niet ordevol | skots en skeeëf |
| slechte sportman | 'n kuude |
| snel een kruisteken maken (bv. bliksem) | 'n kruise sloan |
| snel rijden, fietsen, lopen | sjette geven |
| sta op (uit zittende houding) | steld' oi rechte |
| stage lopen | stoizje doen |
| stel je in zijn / haar / hun plaats | oe zoe je zelve zijn |
| stel je in zijn / haar / hun plaats! | oe zoeje zelve zijn! |
| stiekem het huis (de zaak, de vergadering) verlaten | ie jest'r van ondre (gemoisd) |
| stipt op tijd | an tijds |
| stoffer en blik | ambusl' en vuilblek |
| stop met prakkiseren | zet het oit ui öëft |
| stop met praten (dreigend) | oudt ui moile |
| stoppen, ermee ophouden | zin skipp' ofkoys'n |
| strootje trekken | stroeitsje trek'n |
| te lijf gaan, met geweld onder handen nemen | te kandeêle (te keeëre) goan |
| te pas en te onpas (vervelend wegens te veel) | olle stappe |
| tegen de lente (het voorjaar) | mee d'n uitkoomn |
| tegenslag hebben | nen tap te'enkoomn, geeën sjans' en |
| ten einde krachten (stervende) | ip eleefd |
| ten koste van alles | malgré / per forse |
| terugfluiten met identiek verwijt | ol da je zegt zij je zelve |
| tevergeefs wachten op iemand | 'k stonne 'k ik doar te blink'n |
| tijdsduur onbepaald ... | van tsnoens tot t' n twolv' n |
| toch wel (na een ontkennende bewering) | bettoet (gij), jattetoet (gij) |
| tot de rand / tot op zekere hoogte gevuld (minstens twee) | rijz' an rijze / rijzerijze |
| tot een volgende keer | tot één (=in) d' n droai |
| tot later | tot één d'n droi, to no ne keêr |
| tot nog eens | toot noo ne kieër |
| totaal geen bekentenissen afleggen | zwij'nn lijk vermooërd |
| totaal verkeerd (bezig) | conterverkeeërd |
| trap het maar af | tert het moar oof |
| trappen op de fiets | tert'n ip de veloo |
| troef maken (kaartspel) | trouwf moak'n |
| u bent bedankt | ge zijt mersie |
| uit de bol gaan (veel alcohol) | de zwijn'n deur de bieèt'n joag'n |
| uw bewering is voor mij nonsens | vertelt dad' an ui meetse |
| van 't zelfde (bij nieuwjaarswens bv.) | van de gelijke |
| van niets bang zijn / niet terugdeinzen | van niets vervoard zijn |
| van niets weten | van pijgns weedn |
| van zeer korte tijdsduur | van tsnoens tot t'n twolvn |
| varken | 't es ol goe da van 't virken komt |
| veel eten | zijnen bolf vull'n |
| veelvuldig heen en weer wrijven tussen de vingers | deran zitn vribblen |
| verbaal niet mededeelzaam, stug | kort van stoffe |
| vergeet het maar | geeën riese van |
| verhaal met veel nutteloze details | vertellinge mee feel vijv'n en zess'n |
| verkoudheid opdoen | een kouwe vang'n |
| verlies maken | dran toesteken |
| verstoppertje spelen | duikske speeln |
| verstoppertje spelen (kinderen) | doikske speel'n |
| verwijt krijgen | 'k krege doar 'n skjeeëve / sjieke |
| verwoorden met de nodige sier | 't nogol kuin'n ofgeev'n |
| vijf / tien / kwart voor twaalf | vijve / tiene / 'n koart van d'n twolv'n |
| vijf stuks | 'n stik of vijve |
| vinnige kwajongen | 't es 't sop van weëgluizen |
| vlak daarna | dobbe d'r achtre |
| volgend jaar | 't noaste joare |
| volledig uitgeput zijn | rat (s) de kieëst' of zijn |
| voor ons...totaal nutteloos | me zijn d'r niets mee |
| vooraf onder elkaar geregeld | ' t es ' n ipgezet spel |
| vooraleer je vertrekt | veur da je vooërtgoat |
| voordelig koopje aanprijzen | 't es 'n zoake |
| voortdurend van mening veranderen | droai'n link de meulns |
| vrank en vrij spreken | stout spreekn |
| vrouw met eigenaardige manieren | un rare seelewante |
| wanordelijk opgesteld | skots en skeeëf ippesteld |
| wat 'n raar nieuws! | wattewèreld! |
| wat je daarnet zei is juist / terecht | ge meug gerus (t) zijn |
| wat je zegt, raakt kant noch wal (protesterend) | ge zij gij nie goe zeeëre! |
| wat loopt hij toch nerveus rond | te (s) lijnk 'n eenne die moe le (g) n |
| wat scheelt er? | wa skiltr an oi? |
| we drinken op een goed resultaat | me drink'n ip ne goen oflöep |
| we gaan akkoord | me zijn 't akkooërd |
| we gaan een regenvlaag krijgen | 't goa kattejongn spoy'n, 't goa vloag'n |
| we gaan opstaan (om te vertrekken) | me goan oes gat ipeff'n |
| we hadden het beter met rust gelaten | w'an beetr' in oes brouk esketen, wa'n 't beetr azoêloatn |
| we hebben bezoek | m en overkomste |
| we hebben er genoeg van | ' t steekt oes teeg' n / ' t es oes verleeëd / ' t zit oes tot ier |
| we kregen daar een uitbrander | me kreeg' n doar oes vet |
| we liggen achter op schema / uur / afspraak | me zijn nie greeëd |
| we nemen het u niet kwalijk | dr es geeën droad an ebrookn |
| we weten geen raad meer | me zittn strop |
| we zien er tegen op | w' ontzient oes |
| we zijn aan grote werken bezig | me zitt'n and'n travoo |
| we zijn van plan om dat zo te doen | me zijn 't azo (g) eskikt |
| we zitten fout | me zijnder nie (t) |
| we zullen dat eens bekijken | me goan da ne kjeë bezien |
| wees niet gehaast om te vertrekken | wiens hoaste |
| wees tevreden met je actuele toestand | legd ui andsjies moar tuuëpe |
| wees tevreden met wat je nu hebt / bent | legd oi andjes tegoare |
| wees toch kalm | oud oi kolm |
| weet je wat... | weete wa... |
| Weg wezen! Opzij! Maak plaats! | ol de kant!, oyt de gurte, oyt minne gurla, mijt oy, hoyfte!, oyt mijne wijstre, girte ne keer |
| welk drankje kies je | wasoeje vermeug'n |
| wens na niesbui | godseentui! |
| werk doen dat kracht vereist | armvet geven |
| werk niet kunnen verderzetten door omstandigheden | 'k ben m'n and'n ofgesneen |
| wie denk je wel dat je bent (beledigd) | wie peisde gij wel da je zijt (beledigd) |
| wie doet het hem na (zijn prestatie) | wie doe 't 'r hem achtre |
| wie heeft er tot nu de hoogste kaart gelegd | an wie lig het (kaartspel) |
| wie heeft er u dat bevolen? | wien eetr oi da gheeêtn? |
| wil je iets drinken? | wa goa j' anvèrd' n, zoej iets vermeugn, wa ma ' k oidoln? |
| wilt u nu allemaal eens zwijgen | goi je nui allemolle ne keè zwij'n |
| winkelier die stopt met goed resultaat | i 'es binn'n, zijn broeitsje es (g) ebakn |
| zachtjes aan, langzaam aan... | pianekies |
| zal het hier eindelijk eens ophouden!! | goat ier agauw' edoan zijn!! |
| ze hadden het erover | ze woar'n d'r over beze (g) |
| ze heeft lange benen | z' ee 'n ooëg inkoomn |
| ze heeft zeer lange benen | euren okster weunt ooëge, zulle |
| ze is diep gedecolleteerd | de kenintsjies zitt'n an d'n draed |
| ze is niet mooi gekleed | z' è roar an'etoereld |
| ze is nog niet getrouwd | z'es no jonk |
| ze is praatziek | ze zoe klappn te'en 'n ondse mee 'n oedsj' an |
| ze is zwanger | ze doe mee |
| ze spreken elkaar niet meer | ' t zit doar skeeëf |
| ze waren aan het vechten | ze zot' n an de kap |
| ze wijst me voortdurend op mijn fouten | ze zit hieëltefooërt ip mijn kappe |
| ze zouden de baas spelen over u | ze zoen ip uije kop skijtn |
| ze zouden je voor de zot houden | ze zoen ' n vore rijen mee ui |
| zeer (erg) leuk | vroet (stijf) geeëstig |
| zeer dood | doëd en 'n oëge oit, morsdooëd |
| zeer goed, zeer mooi, zeer interessant | wroet goed, wroet mooi, enz... |
| zeer grote honger hebben | een peird de ru (gg) e oit eten, dood van d' n ouwre zijn |
| zeer mager persoon | ne mogre krebbie, ' n pannelatte |
| zeg dat het OK is | zeg da 't goe e (s) |
| zeg het voort | zeg het deure |
| zet de radio, de tv af | doe de radiejo of den teeleviezie dooëd |
| zet je schrap | zet ui skooër |
| zet je schrap met je schouders | stoa ne kjeeë (r) skoerke |
| zich (onverwacht) erg boos maken | oit z'n kramm'n skietn |
| zich bangelijk gedragen | skoi zijn van zijn ei (g) n skauwe |
| zich beraden achter de schermen | konkelfoez'n |
| zich beter willen voordoen dan geweten | een grooëte kapelle mee een klieën luchtsje, ie tooëgd em grooëtser of dat ie es. |
| zich boos maken | van zin' n tap moakn, van zin' n tetter geevn, ipvlieg' n, spel moak' n, van zijn latte geev' n, em dul moak' n |
| zich inzetten met volle overgave | zijn leen d'r an (d'r achter) le (g) ne |
| zich uit de voeten maken | wigspoottren |
| zichtbaar trots, fier | preus lijnk veeërte |
| ziejewel! | ah sietsie! zietsewel da 't woar e! |
| zij / hij zat op het kinderzitje van de fiets | ze / ie zot ip de stoane |
| zij begint te dementeren | ze beguint te miss'n |
| zijn beste kostuum aangetrokken | ip z'n piekebeste |
| zijn broek is al lang niet meer gewassen | van zijn brouwk kunde soebe kookn |
| zijn broek is te kort | 't stoa woatre in zijne keldre |
| zijn geld opdoen | zijn geld vertèrn |
| zijn lief is veel ouder dan hijzelf | tes ip nen oude velo daj moet lieërn rij'n |
| zijn ontslag aanbieden | zijn' n deemissie geev' n |
| zijn reactie was agressief | ie steldeg' em |
| zinloze redetwist | ' t es klap tee' n de voak |
| zo eenvoudig is 't niet | ten es ol geên oar snij'n, ten es nie sooê simple |
| zo nauwkeurig hoeft het nu ook niet te zijn | 't 'n steekt zooë nauwe nie |
| zo vermaard dat het geen naam heeft | zoê fameus da(n) de klokkn goan loin |
| zoals het is | lijk da 't es |
| zodanig vies is het, dat je het zeker niet zult vastnemen | ge zoedt er no mee geen tange naar rieëkn |
| zoek het zelf maar uit! | trekt ui plan! |
| zonder emoties te laten zien | zonder verpink'n |
| zou je niet (in zijn / haar plaats) verontwaardigd zijn | eie noo van z' leevn! / zoe je nie omverre voln! |
| zouden we durven... | zoeme durv'n... |
| zwaar blunderen (ironisch) | den ippergoai ofskiet' n (ironisch) |
| (eet) bord | 'n assiete, 'n tallooëre |
| (voetbal) ploeg | kiepe |
| 's morgens, 's voormiddags, 's middags, 's namiddags, 's avonds | tsnuchties, tsveurnoens, tsnoens, tsachternoens, tsovies |
| (be)denken | (be)peizn |
| 2 pk citroen | gieëte |
A |
| aan | an |
| aan één stuk door | rotewirs, te reke |
| aangenaam vertier | skooën verzet |
| aangetekende brief | ne rekommandee |
| aangezicht | weezn |
| aanhangwagen | remor |
| aankomst | arrievee |
| aankondiging (huwelijk, begrafenis) | annonse |
| aannemer | antrepernur |
| aanraken | genaok'n, toesjeer'n, ankoom'n |
| aanrecht | kannebank |
| aansmeren, opdringen | ipsulfren, ip de mouwe spell'n |
| aansteker | briekee |
| aar (bv. van tarwe) | ouwe |
| aardappelen | irappels, irabbels, petad'n |
| aardappelen rooien | irappels, irabbels, petad'n oitdoen |
| aardappelmand | 'n pirdemande |
| aardappelmes | skelmes, irappelmes |
| aardappelpap (rauwe karnemelk) | stampiets |
| aardbeien | irdebeez'n, irrebeez'n, freez'n |
| aarde | irde |
| aarde | èrde |
| aarding | tèr |
| abdis | abdesse |
| accordeon | boikorgle, akordiejon, boukorgle, trekzak |
| achter | bacht'n |
| achteraan (het huis) | alachtren |
| achteraf | achternoar |
| achterkant (van woning) | den achtroyt |
| achterwaarts, voorwaarts, naar boven, naar beneden | achterwirs, veurewirs, ippewirs, neerewirs |
| adamsappel | rouwpre, krop |
| adem / (en) | oasm / (en) |
| afgesprongen verloving kort voor huwelijk | nen bieël, 'n bièle |
| afgestelde heiligdag (door Jozef II) | mesta (g) |
| afraden | ofklapn |
| afschilferen | ofplooëst' n |
| afval, vuiligheid | smirlaprie |
| afwasbak | pompesteen |
| afwasteil | bassijn |
| afwisselend of kruiselings leggen, zetten of overslaan | skrank' n, ovrans |
| ajuin | andzjoen |
| aktentas / schooltas | karnasjère |
| alarm | aloarm |
| Albert, André, Maurice, Maurits, Aimé, Roger | Bèrrie, Dreedie, Meriezie, Miestie, Meedie, Zeetie |
| allemaal samen | oltegoare, oltuuëpe, ollemolle tuuëpe |
| Allerheiligen | Oldreiligen |
| alles door elkaar gestapeld | roezepetoeze |
| alles tesamen | oltuupe |
| alstublieft | oasteblief |
| altaar | autoar |
| ampullen (voor de H.Mis) met water en wijn | kannekies |
| anjers | vuilneuzn |
| appelbeignets | abbelbeigneets |
| appelboom, perenboom, pruimenboom | appelère, pèrelère, pruimelère |
| appendicitis | appandesiet |
| arbeid | oarbeid |
| architect | azjiedek, arzietek, arsjiestek |
| architect | archistek |
| arm schaap | oarm skoap |
| armband | branzlee, oarmband |
| asbak | sandriejee |
| asperge, asperges | asperge, asperzj'n |
| assestenen (gemaakt van half verbrande kolen) | zenderstenen |
| aswoensdag | assewoeinsda |
| auto, auto's | ootoo, ootoots |
| autoped | trontienidde |
| azalea's / / begonia's / / sanseveria's ... | azaleejats / / bégoniats / / sanseveeriats... |
| azijn | azaain |
B |
| bagagerek (fiets) | stoander, stoane, stoantje |
| bah, wat vies! | bèè!, ekke! etteke of etse (tegen peuter) |
| bakfiets | triportur |
| bakhuis (je) | 't ovenbuur |
| bakkes (gezicht) | bak (h) ois, smoel, weez'n |
| baksteen | boerke, boeresteeën |
| balk | badden, bolke, keepre |
| ballustrade | de rieëze / reëlinge |
| balpen | nen biero / stielo / bic |
| balpen | stilo |
| banaan | benanne |
| banen | boan'n |
| bangerik | skoje skeete, skui' n piet |
| barst | 'n boste |
| barsten opvullen (schildersberoep) | andwier'n |
| batterij (voor toestel) | 'n piele |
| bedevaart | beevoart |
| bediende (kantoor) | amployee / skrijvre |
| bediening | service |
| bedrijf, onderneming | antreprieze |
| bedroevend | drouwvig, triestig |
| bedtijd | ure van polisie |
| beek | beke |
| beffen | minetten |
| begin, beginnen | beguin, beguin'n |
| beginnen, begon, begonnen | beguin'n, begoste, beguin'n |
| begrafenis | begroavinge |
| beha | soetjên, tettekaba, tweelingmutse |
| behangen | biejang'n, papier'n |
| beitel | bieërtle |
| bekertje (frisdrank) | un gloobeke |
| bekeuring / boete (tov. fietser / chauffeur | p'rses |
| beladen | beloan |
| benzine | nafte |
| berispen | bestrij' n, vermoan' n |
| berm | boarm |
| berm | beirm |
| beroerte | un atakke |
| bes | 'n beeze |
| beschaamd | buskomd |
| beschermlaag van leder | ' t verloodsel (tee (g) n skendinge) |
| besmettelijk | betroppelijk |
| besmettelijk | betroplijk |
| betalen | lammeren, dokn, neereteln |
| betegeling buiten, aan het huis | plankier |
| beterschap | beternesse |
| betonsteen (huizenbouw) | zenderstieën |
| betrokken lucht | overtrokn |
| bevalling jong meisje | mistainguette |
| bevroren | vervroozn |
| bevuild / bevuild aangezicht | betoaterd / poeias |
| bewaken / bewaker | surveilleern / surveillant |
| bewasemd, | beduuëmd |
| bezem | vogbusle, stroatvogre |
| bezoek | viziede |
| bezoek | bezouwk / overkomste |
| bezwarende boodschap | 'n beskeet'n kommissie |
| bidden | leez'n |
| bidden | leezn |
| bidon, veldfles | ' n pulle |
| bidprentje | zantse, beeldeke |
| biechten (in de biechtstoel) | te biechte goan |
| biefstuk | buustik |
| biel | bielde |
| bier drinken | pottn lekkn, pintelieren |
| biertje | pintse, peentje |
| bieten | biètn |
| big | ' n vikk' n |
| bij (insect) | strollebie |
| bij benadering | averre |
| bijbel | bijble |
| bijeen rapen | rammeseren, tuuëpe rop' n |
| bijna | abij - tewege - skier |
| bijna niet, zeer kort qua afstand | est (' n beetse), nauwkes |
| bikkelen (spel met kootjes) | pekk'len |
| binnenkort | in 't korte |
| binnensmonds protesteren | roespeteern, / ruttlen en prutlen |
| bits antwoorden | snakk' n en bijt' n |
| bivakmuts | kagoele, touwpe |
| blaar | bloare |
| blaas | bloaze |
| blad / bladen / / bladeren | bload / bloarn / / bloarn |
| bladluizen | mienders |
| blaffen | bassen |
| blamage | blamoizje |
| blaten / loeien | beurelen, burr' len |
| blauw (van verstuiking) | skorteblauw |
| blijspel (toneel) | klucht |
| blijvende haargolf | pirmenant |
| bliksem | weerlucht |
| blind | blend |
| bloedblaar | bloe'bleine |
| bloeding | bloedè (g) ë |
| bloedpens | bloewoste |
| bloedworst | bloesesietse |
| bloeien | bloejn |
| bloem / bloemen | blomme / blommn |
| bloem / bloempjes | blomme / blommekes |
| bloementuil / bos bloemen | nen bokee |
| bloemist | blommiest |
| bloemkool | blomkooële |
| bloemkool | blomkoële |
| blootvoets | pletse boarvoets |
| blozen | bleuz'n |
| bobbel | bubble |
| boekentas | karnasjère |
| boeren, oprispen | puff'n |
| bonen | booën |
| bontjas | ne velne / vellie frak |
| bontkraag van wezel | viezon |
| boodschappentas | een nette, ne kaba |
| boodschappentas | nette |
| boom | buuëm |
| boomwortel | wortelink |
| boontjes | boeintses |
| boot | booët |
| bord (keukengerei) | tallooëre |
| borrel | nen dreuple |
| borstel | bustle |
| borstvoeding krijgen | de mamme krij'n |
| bosje (groepje bomen en struiken) | bosgoizje, bosselke |
| boterham (de helft ervan) | bootram (een dèldeke) |
| boterhammen smeren | bootramn brieën |
| bouwwerf | den travoo |
| bovenaan | alboovn, guintr'alboovn |
| bowl, grote soeptas | ne spoelkom |
| braaf | broave |
| braken | spoojn, overgeev'n |
| brandnetel | nen telie, nen teijl, nen tingle |
| brave vrouw | 'n goe jonk |
| brede schop (voor gewassen) | ne ruifle |
| breed | brieed |
| breiwerk | triekoo |
| breiwol | tsjette |
| brievenbus | de booëde (boîte) |
| brillendoos | brilkasse (ook verwijt onder kinderen) |
| broek | brouwk |
| broekpakje | ' n barboteuze |
| broeksriem | seinture |
| broer | broere |
| bronchitis | bronchiette |
| bronstig | pèèrdig, tuchtig, brunstig, luûps, krols, keninig |
| brood | brooëd |
| bruin brood | un mesluinie brooëd, un grouwf brooëd |
| buffetkast | dreswaar |
| buffetstoof | kookird |
| buikspek | gereiëld |
| buil of bluts | boojle |
| buiten spel (voetbal) | afzijd |
| bumper | barsjok |
| bundel (stro / vlas / vodden) | presse (stroët), bondle (vlas), buindle sluinsen |
| bushokje | 't ootoobuuskotse |
C |
| camera | potrettekot |
| campanula (bloem) | dreupelgloazen |
| carbidlamp | kerburelucht (' carbure' ) |
| cavia | zeeëratse |
| centrale verwarming | chooffoizje |
| chirurg | oopratur |
| chocolade / / een reep chocolade | socla / / ne reeël socla |
| cichorei | sjiekreijn |
| ciment | cimang |
| communie | comuinie |
| constateur (duivensport) | consetur |
| cowboy | kobboi |
| cowboyhemd | koboi-inde |
D |
| daar | doar(e) |
| daarginds, die kant op | alguintre, aldoar |
| dahlia's, begonia's, lelies | daliejats, begoniejats, leliets |
| daling | dollinge |
| dan | ton |
| dappere kleine | ' n dul buk |
| darm / darmen | doarm / doarms |
| das | plastron |
| das (kleding) | plastron |
| daurwaarder | deurewoardre |
| de achterste | den achtriestn, d' achtrieste |
| de bof (aandoening) | de mol |
| de dorpsfanfare | 't gemeeëntemeziek |
| de Gaverbeek (Waregem) | de Goaverbeke (Woarehem) |
| de gekruisigde Christus | de gekroist'n Hieëre |
| de grot (van Lourdes) | de grodde (van Lourdes) |
| de heilige Hostie | d' eilig' Ostie |
| de heilige Theresia | 't eilig Treezeke |
| de hel | d' elle |
| de hel | d'elle |
| de helft | d'ilt |
| de hemel | d'n eemle |
| de misgewaden | de messegewoad'n |
| de postbode | de factur, facteur |
| de rijdende politie (mv) | de zwoantsjies |
| de Schelde ((stroom) | De Skelde |
| de slijtcampagne (vlasoogst) | de slijtcompoane |
| de veldwachter | de garde |
| de verste | de fooëst'n, de fooëste |
| de voorste | de veuriestn, de veurieste |
| deftige heer | ne chieken tiep (ook in bet. van : fair) |
| deken / / deken van een dekenij | 'n soarze / / nen deek'nen |
| deksel | skeele / / skijve |
| dertig (30) | derte |
| deugddoende bui (voor de gewassen) | 'n goe beize |
| deugniet | stink're |
| deuntje | voeizeke |
| diarree | ofgang |
| dienstmeid | moarte |
| diepe halsuitsnijding | deekoltee |
| dierenarts | vieternir |
| dij | bille |
| dikke vette kip | un ploesse, un ploesie inne |
| dikkopje | poytsuuëft |
| dikwijls | dikkels |
| dimmen | dempn |
| dinsdag | dijssenda |
| diploma | dieplom |
| dirigent | dirizjent |
| dirigent (fanfare) | meziekmieëstre |
| discussiëren | in ' t skèès zitt' n |
| dissel | nen dijsle |
| distel | destle |
| distelvink | destl'vinke |
| distelvink, putter | desselvinke, dessle |
| dit betekent | 't es te zeggn |
| dobbelsteen | teirlink |
| dochter | doochtre |
| doek | douwk |
| doelpunt, doelmond | goole |
| doelwachter | keebre |
| doen zoals (zijn vader) | slacht'n van |
| dokter | dokteur |
| domme vrouw | doomme koonte |
| dommerik | ooëlekoard, domm'n tieste |
| donderdag | doonderda (g) |
| doodmoe | pompof |
| doof | duëf |
| doopsel | duuëp |
| door (dat) | deur (da) |
| door de vlammen geraakt | verskoeperd |
| doordouwer | 'n netebuk, deuredrijvre |
| doorgaand verkeer | pessooyzje |
| doorgang | pessoazje |
| doorhaalhaakje (weverij) | deurolokske |
| doping | 'n vietèzepille, van de zwarte flasse |
| dopje | tsjoepke |
| dorpel, drempel | de zulle |
| dorpsfanfare | 't gemieëntemeziek |
| dorpsplein, marktplaats | de ploatse |
| dorsen - slaan | dessen |
| dorst | dust |
| draagtas | ne kaba |
| dribbelen (voetbal) | triebleern |
| driekoningendag (6 jan.) | dertiendag |
| driekoningenstoet (6 jan.) | sterrestoet |
| driekwart mantel | trwakaar |
| drijfnat | zoopenat |
| drinkbeker | 'n kroeze |
| drinkbus | pulle |
| drinken | lutten |
| drinkster | bierlutte |
| drinkster (overvloedig) van koffie | kaffielutte |
| dronkaard | zatlap, ne lappie |
| dronken | zat, uit d'n aak, beschonk'n |
| droog | drooë |
| druivelaar | droivelère |
| druk bezocht | veel antrok |
| drukknoopjes | pressongskes, nijperkies |
| drummer | nen dzjassre |
| druppel (jenever) | nen dreuple |
| druppeltjes (medicatie) | leekskies |
| druppen | leek' n |
| dubbele pleuris | 't vlieënd flassijn |
| duif | doive |
| duim | deume |
| duimspijker | pienizze |
| duivel | duuvle |
| duizelig | droaiachtig |
| duizend | duust |
| durven (verleden tijd) | ik dorste, ik 'n dorste nie... enz. |
| durven / wagen | angoan |
| duur, duurder, duurst | diere, dierdre, tierst |
| duw | nen urt |
| duwen | dojn, steekn |
| dwaas rondkijken | poepgaai' n |
| dwaas, kwibus, idioot | toartiekloai, anooëzelirre, wietie |
| dwaashoofd | potshuuëfd |
| dwalen in het hoofd | dool' n, nie goe wijs zin (in tuuëft) |
| dwars erdoorheen | der twis deure |
| dwars, bezijden | van twiss'n, van tsijds |
| dwaze vrouw | un domme goele, un stomme kalle |
E |
| echt waar | biechtewoar, serieus da ' t woar e, min ziele woar |
| echt wel onvervalst zeker waar | ebbelik |
| een armvol (bv. rabarberstelen) | n' een oarvul (bv. reboarbelsteeln) |
| een bestelling | 'n commande |
| een blikken doos | een blekkie doeëze |
| een crucifix (langs de weg) | ne gekruist'n (H) eeëre |
| een deuntje, kort liedje | een vooizeke |
| een dichter | nen dichtre |
| een elastiek | ne rekkre |
| een gift (in eigen keuken bereid) | 'n zende |
| een halve liter bier | 'n een demi |
| een korte regenbui | 'n beize |
| een oude tronk (boom) | nen oudn tsjuuk |
| een pintje (bier) | 'n peentse |
| een snelle stapper | ne zeeëretertre |
| een vuile (bitsige) tong | 'n voile touwe |
| eend | ' n oaënde, ' n goele |
| eerst | ieeëst |
| eerste verdieping | den boovn |
| eerstelingen (vroege aardappelen) | eeësterlingn |
| eerwaarde heer (aanspreking) | ieërwirde, ieërwird' n eere |
| eg | 'n ee (g) de |
| eigenwijs doorzetten kost wat kost | per olle forse |
| eindje, stukje | 'n tooitse / endeke |
| ekster | okstre |
| elders | ievrandèls |
| elektriciteit | eeletriek |
| emmer | nen aok' r |
| emmer | aokre |
| engel | nen in (g) le |
| enkelgewricht | knoesle |
| erg | vree (t) |
| ergens | ieverans, ieverst, entwoa (r) sen |
| erwt | èrreweete |
| erwten | irreweetn |
| erwten met de peul | erreweet' n mee de skoke |
| evident | vaneig'ns |
| ezel | eezle |
F |
| fa kruis (muzieknoot) | fa dieèze |
| favoriet | favurie |
| fier, trots | preus |
| fiets, fietsen | veeloo, veeloots |
| fietsen (ww.) | mee de veelo rij'n |
| fietspad | veeloboane |
| fietsstuur | giedon |
| fietsversnelling | verzet |
| fietszadel | de zoate (de zolle) van minne velo |
| fijne kruimeltjes | mijze (r) lingen |
| flard, afgesneden stuk | perlaffe |
| flauwe plezante | ne kilo |
| flauwe praat, kletspraat | zodde zeeëvre |
| fles | flasse |
| flesdop | scheelke |
| flesdop / kroontje | skeelke |
| flesdopje | tsjoepselke, tsjoepke, stopselke |
| flesje | flasselke |
| flesje donker bier | ne stout |
| flesjesopener | oopndoendre, biersleutre, oftrekkre |
| flessluiting | stopsle |
| flos (paardjesmolen) | truizle |
| fluisteren | veez'len |
| fluiten | skoiflen |
| fluiten (een deuntje) | skoiflen (een airke) |
| fluitje | un skoiflink |
| fluitketel | ne mooër |
| fonograaf | ploatespeeldre |
| fornuis | furnoeis |
| fotograaf | petreddetrekkre |
| fototoestel | ne kodak |
| fout in het voetbal (fault) | foel |
| framboos, frambozen | frambooëze, frambooëz'n |
| fret (bunzing) | 'n visse |
| frisdrank (bij kermis) | gloobeke |
| fruit | froit |
G |
| gaan | goan |
| gaan, ik ga, ik ging, ik zal gaan | goaën, 'k goaë, 'k gonge, 'k goaê goaën |
| gal | golle |
| gal / galblaas | golle / golbloaze |
| galmen, het galmt hier | elmen, dad elmd iere |
| gans | ganze |
| gans | hanze |
| gans, geul (om in te knikkeren) | goele |
| gapende wonde | 'n gabbe |
| garage | garoizje |
| garnaal / garnalen | girnoar / s |
| gasfles | 'n gazzepulle, 'n pulle gazze |
| gebakje | peteetsje, toartse |
| gebakken ei met intact dooier | peirdooêge |
| gebarentaal | stomm'n ambacht |
| geblaat / geween van lastige kinderen | geblitsle / geblit |
| gebrande gerst (surrogaat koffie) | moalte |
| gebrek | deefoo |
| gedicht (ter huldiging van...) | nen dicht |
| geduld | pesensie |
| geeft het niet? | zoe' t besandn? |
| geel | geelv |
| geel, grijs | geelve, grijsde |
| geelgors | ne gèsloetie |
| geen doorkomen mogelijk | 'n ipstroppinge |
| gehaast | epresseerd |
| gehakt | gekap (t) |
| gehakt | gekapt |
| gehandicapt | gebreeglijk |
| geheim | gejeim, secreet |
| gehemelte | vereemelte |
| gekdoende vrouw | zoot model |
| gelaatsuitdrukking (flegmatiek) | 'n eff'n oangezichte |
| geld | kloitn, sijnzn, pings |
| geldbeurs | portemenee |
| geldgewin | geldspel |
| geleiden | lieën |
| geluk | sjanse |
| gelukkig toeval / uitzonderlijk gelukkig toeval | chance / chance boovn chance |
| gemengd | gemingeld, emij'eld |
| gemiddelde | mwojenne |
| geneigd | geteenteld, etieketakt |
| genoeg | enouft |
| geraken / ik geraak / ik geraakte | groakn / ik groake / ik grochte |
| gerecht met karnemelk & aardappel | stampies |
| gereedschap, toestand, zaak, handel | affirke, affirre, affirrens |
| gerei (voor technisch gebruik) | alom (in de alombak) |
| gerimpeld | gereempeld, verrompeld |
| gerst | giste |
| geruite pantoffels | sevaddn |
| geschaafd (verwonding) | gevloat |
| geschift | toopezoot |
| gesneden | gesneen |
| gesprek over en weer | klabb'nanse |
| gesprongen appendicitis | 't vier in d'n boik |
| geven, gaf, gegeven | geevn, goof, egoovn |
| gewaarworden | gewoare werr'n |
| gewas dat in het zaad schiet | ipskieters |
| geweer | (skiet) gewirre |
| gewoonte, wij zijn dat gewend | geweunte, me zijn wuldre da geweune |
| gezondheid | gezontie |
| gier | olle |
| gier uitrijden | olle voern |
| gietijzer | geute |
| ginder | guuntre |
| ginder | geuntre |
| glaasje | gloazeke |
| glaasje (drank) | 'n gloazeke |
| gladiolen | twolv apostels |
| glas | gloas |
| glazen | gloazn |
| glijden | slieërn |
| gluren, loeren | zitn / stoan ofskiet'n |
| goedaardige deugniet | sloestie, gieëstigoard |
| Goede Vrijdag | Goefrijda |
| goedemorgen | bzjoers, goenucht'n |
| goedemorgen | goenucht |
| goedemorgen | goenucht'nd |
| goedenavond | goenov'n |
| goedendag | goenda, bzoers |
| goederentrein | ' n marchandieze (trein) |
| goedkoop | goekuuëp |
| goochelaar | skammotur |
| goochelen | skammeteren |
| goochelen | zjongleer'n |
| gouden medaille | goudie medolde |
| gouden, ijzeren, koperen, rubberen | goudie, aaijzrie, kooprie, katsjoetie |
| graag | girn (e) |
| graag hebben | girnéén |
| graan | groan |
| gracht | dijk |
| grappig | veur mee te laa' en, leutig, |
| gras | ges |
| grasperk | gesplein, peloeze, gazon |
| grasveld waarop de was werd gelegd om te bleken | den blieëk |
| graszode | gesfakke |
| grenadine van de aalbes (groseille) | rozilde, rozille |
| grensarbeid (in Frankrijk) | de coppoand' n (campagne) |
| griffel | griffle |
| groeien | groejn |
| groenling | vlasvinke |
| groente / groenten | groensle / groensels |
| groenten | groensels |
| groentesoep | groenselsoebe |
| groentetuin | lochtink |
| grof | grouwf |
| groot evenement (feest van formaat) | ne grooët'n doedoe |
| groot kookvat voor de kookwas | does |
| groot metalen vat met hengsel | bermiete, vermijte |
| groot wasbekken | een koipe |
| groot, kloek, fors, stevig | azoô nogol ne gildigen |
| grootvader, grootmoeder | grooëfoadre, grooëmoedre |
| grootwarenhuis | granbazaar |
| grote drinkkop | spoelkom |
| grote knikker | boll (i) eket |
| grote kookpot (dierenvoeding) | vermijte |
| grote rieten mand met gevlochten handvatten | 'n pèrdemande |
| grote schande | 'n vorte skande |
| grote versnelling (fiets) | 'n grooët mes |
| grote werkzaamheden | grooëde meneuvers |
| grote, magere man | lange slungle, lange swiensle |
| gruwelijk | groilijk |
| gulp | spriet, piere |
H |
| haar in golven | miezanplie |
| haardijzer, kachelpook | koterère |
| haarsnit (stijlsoort) | koepe |
| haastig / slordig afhaspelen | in 'n gurze / in 'n skoffelskeute |
| hagel | nogelstieën'n |
| haken met woldraad | kroosjeern |
| halsketting | koljee |
| halvegare | toartiekloi |
| hamer | nen aomre |
| hamer | aamre |
| handbijl | un aomes |
| handelsbeurs | andelsfooëre |
| handigheid, de knepen van het vak | de fieëm |
| handschoenen | anskoeng |
| handschoenen (gebreid en zonder vingers) | menott'n |
| handspel | ends |
| handtas | kaba, buzze, sjakose |
| handvat | antoave |
| handvol | 'n pooëte |
| hanengevecht | oanekomba |
| harde borstel | ne stroatvoagre |
| haring | oarink |
| hark | roake |
| harmonica | mon (d) meziek |
| hartinfarct | nen ertefrek, un ardinfart |
| hatelijke vrouw | ' n lelijke rosse |
| haver | ovre |
| haver | aovre |
| hebben (tegenw.tijd) | 'k ee, g' eet, iej ee, s' ee, 't ee, m' een, g' eet, z' een |
| hebben (tgw. tijd met nadruk) | 'k ee kik, g' eet gij, iej eej ij, s' ee sij, 't ee tet, m' een wildre, g' eet gildre, z' een zildre |
| hebben (tgw. tijd vragende wijs) | ee kik, eeje gij, eetiej ij, eese zij, ee tet, eeme wildre, eeje gildre, eenze zildre? |
| hebben (verl.tijd) | 'k oaë, g' oaët, ie oaë, s' oaë, t' aoë, m' oaën, g' oaët, z' oaën |
| heel erg dronken | pèrdelammmiezat, strontezat, ene kanaar |
| heel moe | rat ip / / rat of |
| heggemus | blauwekoornmusse |
| heilig-hartbeeld | teileherte |
| helemaal | heeëlegans, heeëltegans |
| helemaal fout | cont (r) everkieërd |
| helemaal weg van... | toppezot / stekezot / tukkezot |
| hemd | eemde / eende |
| herbeginnen | irbeguin'n |
| herenmantel | pardesu, palto |
| herfst | erst |
| herinneren | rappeleern |
| herken je mij nog? | bekende mij no? |
| hersenen | irs'ns |
| het bovenste | ' t bovieste |
| het circus | de sierk |
| het dorpscentrum | de ploatse |
| het geloof | ' t geluuëve |
| het heilig Hart | teileherte |
| het heilig hart | 't eilig herte |
| het komt er nu op aan | 't es nui te doene |
| het lijdensverhaal van O.H.J.C. | 't lang evangelie |
| het moment is daar | 't es 't moment |
| het motregent | ' t smoikt |
| het onderste | 't ondrieste |
| het onze | 't oeze |
| het syndicaat | 't sendicoat |
| het vagevuur | ' t voagevier |
| hij rookt een sigaar | ie smoort 'n sigarre |
| hinderlijk iets | een besande |
| hinkelen | tsjinklen |
| hinken, manken | petchikk'n, petchink'n, spakk'n |
| hoedenmaakster | modiste |
| hoefsmid | pèrdesmed |
| hoekkeper van een dak | ooërebuuëm |
| hoekschop | koorne |
| hoeve / boerderij | boerof |
| hoge schoenen met ijzerbeslag | klouwfeschoen'n |
| hoge schoenen, bottinen | stiebels |
| hogehoed | chapobuus |
| hoger | ooëgre |
| hoger bieden | ipbien |
| hond | ond |
| honderd | oondert |
| hondje | oondse |
| honger | ouw're |
| honig | zeeêm |
| honingbij | strollebie |
| honingkoek | lekkerkouwke, |
| hoofd | sterre, bielde, troape, père, note, kop |
| hoog | ooëge |
| hoogdag | ooëgta |
| hoogfeest (kerkelijk jaar) | ooëgta (g) |
| hoogste ruimte (huis, schuur) | 't ipperste |
| hooi | oei |
| hooi | (h)oei |
| hooizolder / strozolder | dilte |
| hop | hoppe |
| hortensia's | ortans'n |
| hortensia(s) | ortans(n) |
| houten vloer, stenen vloer buiten | plankier |
| houtkrullen | skoaverlingn |
| houweel | piejosse |
| hovaardigheid | ovèrdighie |
| huis | kot |
| huisbezoek | viziete |
| huisgezin | menoizje |
| huisgezin, huishouden | menoize |
| huisjesslak | pietienooërink |
| huisman | ne sausebruindre |
| huwelijksmis | trouwmesse |
I |
| idioot | nen drooire, ne kooifle, nen alve goarn |
| iedereen | olleman, elk'ndieën |
| iemand / iets (vaag, niet precies) | untwiene / untwa (dde) |
| iemand die gek doet | nen toartieklooj, ne wietiewooj |
| iemand die je aan 't lachen maakt | ne gieêstigen, ne leutegaard, ne gieëstegaard |
| iemand die pruilt, mokt | 'n preume |
| iemand die veel op straat rondhangt | ' n stroatdrille - nen triemar |
| iemand die zijn vak niet beheerst | prutsre / prutskouwse |
| iemand met een onvoorspelbaar gedrag | ne roar' n tieste |
| iemand met een speciaal karakter | ne nuumroo, nen tiest'n |
| iemand met geestelijke handicap | ne simplère |
| iemand met maniertjes / opschepper | nen dzjèstepiet (' n dzjèste), ne pret' ieëre, ne stoefre |
| iemand uitschelden | iemand z'n vet geev'n |
| iemand verbaal aanvallen | iemand attakeern |
| iets | entwadde |
| iets anders | wad el |
| iets dat stuk is opnieuw maken | repareren |
| iets waarin men zich kan opwinden | ' n dulmoakinge |
| ijsje | krèmke |
| ijsje (met plat stokje) | ne frieskoo |
| ik vermoed, me dunkt | tink mij, ting mij |
| in | één (klinkt als één) |
| in orde brengen, goed regelen | goe arranzjeern |
| in verhouding | ip d'n novenante |
| in waarheid | eign'tlijk |
| indien ik, jij, hij, zij, wij, enz. | ok, oje, ottie, osse, omme, ojeguldre, onze |
| ingedekt (tegen de koude) | innedookn |
| ingewanden (dier) | beulinge |
| inkaderen | ankadreern |
| inkt | eente |
| insgelijks (na wens) | van 's gelijke, van de gelijkege |
| inspuiting | 'n spieëte |
| installatie | enstalloasie |
| interview | enterview |
J |
| ja (vervoeging) | joak, joagt, jojie, joas, joat, joam, joagt, joans |
| jam | ko (n) f'tuure |
| jas | polto |
| jasmijnen | dzjozemien' n |
| jatten | skeeëfsloan |
| je moet niet (s) vrezen | ge meug g'rus sijn |
| jenever / jeneverbessen | zjeneivre / zjeneivers |
| jeuken | jok'n, juk'n |
| jicht | de kozijntsjies |
| jicht | de kozijntjes |
| jobke, kleine taak | amploeike |
| jodiumtinctuur | tentuurdjoot |
| jonge kip, die nog niet gelegd heeft | poelde / poeilde |
| jongen | jouwne, manneke, knechtejouwn, veintse |
| jongens | jouwns |
| jongste kind | de kakkernest |
| jullie | guldre |
K |
| kaakslag | ne flèdre, 'n kaoksmeede, 'n vaoge |
| kaal | kletse |
| kaars | keirse |
| kaars / kaarsen | kè' se / kè' sn |
| kaarsenpan | kèssepanne |
| kaarsrecht | kèzrechte |
| kaarten dooreenschudden | kabblen |
| kaasschotel | koasplanke |
| kabel | koable |
| kachel | kaaële |
| kader | koadre |
| kaka | nen drol, ne kadee, ne stront |
| kalender | almenak, kalandriejee |
| kalf | un kolf, nen poetie |
| kamer | komre |
| kamer die zich een half verdiep hoger bevindt boven de kelder | de vouwte |
| kameraad | kammeroad |
| kamerpantoffels | slepers |
| kanaal, vaart | 't kanol, de voart |
| kandelaar | kandlère |
| kantoorbediende | skrijvre |
| kantwerken | spellewirk'n |
| kapitein / / luitenant / / commandant | kaptein / / luidnant / / koom'ndant |
| kapot | foetuu, ebrookn, vermooist, kassee, d'r an ('t es tran) |
| kapot maken | verdestreweren |
| kapper / kapster | kwoaffeur / kwoaffeuze |
| kapstok | portemantoo |
| karabijn | skietgewirre, karabiene |
| karaf | karaffe |
| karakter | karaktre |
| karnemelk | kirremelk |
| karnemelkpap | kèrrepap |
| karper | koarple |
| kasseien | kalsiestieën'n |
| kastanje | ketchoante |
| kat | katte |
| katholieke middelbare school | collegie |
| katje | katse |
| katoog, fietsreflector | katooëge |
| kauwgomautomaat, mooie wagen | ne siekebak, ne chiek'n bak |
| kauwgombokaal | sieklettepot |
| kelder | keldre |
| kelner | garson |
| kerel | keirle |
| kerel, vent | kèrle, veint |
| kerf, sleuf, spleet | kerte, gerre, spledde |
| kerk | kirke |
| kerkhof | kirkof |
| kerktoren | kirketoore |
| kermis | kirremesse |
| kerstavond | kersovnd |
| kerstdag | kessta |
| kervel | kirvle |
| ketel | keetle |
| ketting | keet' n |
| kettingkast | keetnkasse |
| kibbelen, kirren | rotekoot'n |
| kieskauwen | dieëflen |
| kijven, twisten, tegenspreken | errebekk' n |
| kikker, kikvors | nen oktiepoi (t) |
| kikkervisje | dikkopke of puitsuuëfd |
| kind met guitenstreken | ruffe, deugniet, loebas |
| kinderwagen | vetuure, poessètte, kinderfeture |
| kindje | kintse, klieën kieneke |
| kinkhoest | kiek' oeste |
| kinkhoest | kiekoeste |
| kip met kuikentjes | un klok inne |
| kippen | de kiekens, d' inn' n |
| kippenhok | kiekekot, teenekot |
| klaar | kloar |
| klaaskoek | kloispetie, kloispèrd |
| klad, klodder, pleister | plakkaaster |
| kladschilder, knoeier | klakpottre |
| klagen van de pijn | kriep'n |
| klagerig mens | trunte, sène |
| klankrecorder | bandipneemre |
| klantenbestand | kalandieze |
| klaproos | kolleblomme |
| klaroen | klirrong |
| klauteren | kloavren |
| kleed / kleedje | klieëdsle / klieëdselke |
| klein | klieëne |
| klein flesje, bosje, hoopje, plasje, visje, kleedje | flasselke, bosselke, uuëpelke, plasselke, visselke, klieëdselke |
| klein huisje (kamer) | 'n kruipkot, krevelkot |
| klein kwiek meisje | 'n ruffe |
| klein landbouwbedrijf | doeninkske |
| klein wasbekken, grote serveerschotel | een tieële |
| kleindochter | klieëndochtre |
| kleine boerderij met enkel een paar koeien | een koeplekske |
| kleine versnelling (fiets) | klieën steekske |
| kleintje | klientje |
| kleinzoon | klieënzeune |
| klerk | klirk |
| kletsnat | zoppe nat |
| kletsvrouw, viswijf | een zieëktieële |
| kleuteronderwijzeres (kleuterleidster) | Fröbelienne |
| klimmen | klemmn |
| klokjesbloem | dreupelglazen |
| klompen | klouwfn |
| klontje (suiker) | piele (soikre) |
| kloppen, hameren | booisn |
| kluis | koffrefor |
| klusjes doen (onhandig / slordig) | bricoleern |
| knap meisje | ' n snelle mokke |
| knecht, helper | dommistiek |
| knellend kledingstuk | spanneetsje |
| kneusje | 'n wietse |
| knikker | ne moarble |
| knoeien | briel'n, kallebukk'n |
| knoeier | klouwfkappre, brielpot, foefelère, prutsre |
| knoop | knoble |
| knopen | knobblen |
| knopjes | knoopkes |
| knul, rare vent | roare kerwoat |
| knutselen | briekoleren |
| koe | 'n koebieèste |
| koekenbrood | koukebrooëd |
| koekje, koekjes | un kouwkske, kouwkskies |
| koemelk | zoetemelk |
| koffieboon | kaffiebooëne |
| koffiemolen | kaffiemeul'n |
| kokhalzen | weurgen |
| kokkin | kookesse |
| kolenresten (hergebruik van restjes na het zeven van de as) | sebield'n |
| kolenrestzeef (voor recyclage) | sebieldezichtre |
| kolenzeef | sebieldezichter (ziftbak om as van half opgebrande kolen te zeven) |
| komaan zeg | allee toe |
| komkommer | komkomre |
| konijn (mannelijk) | kenijnebuk |
| konijn met jongen | kenijnemoere |
| konijnenvoer | kenijneteetn |
| koning, koningin | keunink, keuneginne |
| koopbereid, verlekkerd op... | begoest |
| koopje | nen oazoard |
| koopman | mursjan |
| koopwaar | marsandieze, goeds, dings |
| kop | tasse, dzjatte |
| kop koffie | 'n zjatte kaffie |
| kopje (voor koffie) | kaffietasse |
| kopje koffie | taske kaffie |
| koppelingspedaal | ambrejaaizje |
| koprol | kuinsteperte, tuimelperte |
| korrel (graan) | koorle |
| korrel / korrels | koorle / koor'ls |
| korset, rijglijf | korsee |
| korst | koste |
| korst (v. verwonding) | kroete |
| korstje op wondje | rooën (d) eke, kroetse |
| korte tijd daarna | kors drachtre |
| Koster | kostre |
| kotelet | kortledde |
| kous | kouse |
| kousophouders | zjartels |
| kraan | kroane |
| krabben | skart'n |
| kraken | krokn |
| kram | kramme |
| krankzinnig zijn | wig in 't uuëfd zin, ze nie al meer tuuëp' een |
| krant | de gezedde |
| kras of schram | ne skribble |
| kreng van een wijf, roodharige vrouw | 'n rosse, 'n roste |
| krijgen / ik krijg / ik kreeg | krijën / 'k krijje / 'k kreeje |
| kroonkurkje | peteelke, bierskeelke, kapsuuleke |
| kroonkurkje | tieëlke |
| kruid | kroid |
| kruidnagel | kernoffelno (g) le, kloffeno (g) le |
| kruidnagel / kruidnagels | krnoffienaêle / krnoffienaêls |
| kruiwagen | kordwoo'n |
| krulspeld | krulspelle |
| kuchen, hoesten met korte stoten | knuffen |
| kuikentjes | klieëne kiekskes |
| kunst | kuinst |
| kurk (stop) | ' n krok / kork |
| kussen | pieperen |
| kwaad | kwoad |
| kwajongen | ne stijtniet, ne loebas, ne skobbejak, ne stouwdrik |
| kwast in hout | ne wieër |
| kwezel | kweezle, piloarebijtre |
| kwikstaart | ' n pèrdewachterke |
L |
| laan | loane |
| laarzen | bottn, stiebels |
| ladder | lieëre |
| lade | skof |
| lage veterschoenen | molièrekes |
| lager | leeëgre |
| lager bieden | ofbien |
| lanen | loan'n |
| lang | lank |
| lang slaapkleed | tabboard |
| lange rechte kast | 'n dresse |
| lange stok (of staak) | pèrse |
| langharige | nen Guido Gezelle, nen biedle (beatles) |
| lantaarn | lantèrn |
| lappenkat | 'n belzjiekske |
| lastige vrouw | zoagement, zoagekouse |
| later | loatre |
| lawaai | lawijt, leevn |
| lawaai maken | kot ouwen |
| lawaaierig persoon | 'n toitmoile, lawijtmaokre, geruchtemaokre |
| leeftijdgenoot | (iemand) van mijn oude |
| leeg | iele |
| leeuwenbek (bloem) | kalvermuile |
| leeuwerik | liewirre |
| legeroefeningen | maneuvers van 't lee (g) re |
| lei (om erop te schrijven) | leie |
| lelietje(s) der dalen (1 mei) | mugettje(s) |
| lelijk kijken met uitgestoken tong | blekk'n |
| lelijkaard | lieëlekoard |
| lengte | langde |
| lepel | leeple |
| les dactylografie | tieplesse |
| letsel | mankement, deefoo |
| Leuvense stoof | 'n boizestove |
| levensgenieter | ne flierefloitre, nen bon vivan (t) |
| lever | leevre |
| lichte vloek | te dzjuu |
| lichtjes ingebrand (strijkijzer) | verbloeid |
| lichtjes vochtig | klampig |
| lichtzinnige vrouw | zoot model |
| lieveheersbeestje | emelbieëstsje |
| lift | assansur |
| ligzetel | canapee |
| lijden, hij lijdt | ofzien, ie zie of |
| lijken op | d'r ip trekn, (3de pers. vb.: ie ee 't ipzicht van) |
| lijkwagen | korbiejaar |
| lijnrechter | lijntsjesman / lientsjesman |
| lijster | liestre |
| limonade | ' n zwoantsje |
| lolly | lekstok |
| loochenen, ontkennen | ofstrij'en |
| loof van gewassen (land- en tuinbouw) | de groenze, ' t looëf |
| looplamp | baladeuze |
| lopende neus | snottebelle |
| louche persoon | skobbejak |
| luchter | luustre |
| lucifer | ne sulfre, un stekske |
| luciferdoorsje | stekkedooëske |
| lucifers | sulfers, stekskes |
| lucifers | stekstes |
| luiaard | leegoard |
| luid roepen | burr'len, tuit'n, tier'n |
| luidspreker | oparlur |
| luier | piesdouwk |
| luierik | leegangre, leegluuëpre, leegoard, oelekoard |
| luiken | plaffeturen, reegnveisters |
| luis | loize |
| lukraak | goe kome 't uit, slag nur val |
| lulkoek | prietproat, klooëtvis, zotte zever |
| lupines | pèrdestèrt'n, kaffiebooën |
| luxewagen | luxeveture |
M |
| maag | mogge |
| maan | moane |
| maandag | moanda (g) |
| maat, maten | moat, moat'n |
| magere manspersoon | moag're krebbie, ne smol'n |
| maïs | maais |
| mand | mande |
| mandarijntjes | mandrientjes |
| mantel | frak / palto |
| markt, marktplein | de moart, de ploatse |
| marmiette | barmiette |
| mastiek | mustiek |
| maten | moaten, kammeroadn |
| materniteit | moed'ruis |
| mazelen | moazels |
| mazzel | oerechanse |
| me dunkt dat... | tinkmij da... |
| medaille | medolde |
| meelijwekkend / behoeftig persoon | nen duts |
| meelijwekkende vrouw | 'n slooëre |
| meers | mès |
| meid | moarte |
| meikever | meul'nère |
| meisje met jongensmanieren | knechtebrakke |
| meisjes | meiskies |
| menigte | foele |
| menukaart (op feesten) | spijskoarte |
| merel | ne meirloan |
| merel | meirloan |
| merk | mirk |
| mest | vette / vedde |
| mesthoop | messink |
| met de eetvork alles mengen op je bord | bèr'n |
| met opzet, doelbewust | espres, goedsmoeds |
| meter | meetre |
| metselaar | metsre |
| metselaarsknecht | metsediendre |
| middag | noene |
| middagdutje | noenestondeke |
| middagmaal (feestelijk) | dinee |
| middel, mogelijkheid | mwoyen |
| mijn | minne |
| mijnheer pastoor | meneeër de pastre |
| miljard | mieljaar |
| mindervalide | ne gebreeklijk'n |
| minimaal verschil | ' n zierke |
| mis / vroegmis | messe / eeëste messe |
| misdienaar | messediendre |
| mislukken, missen, er naast schieten, ketsen | rateer' n |
| missaal | messebouwk |
| mist / dichte mist | smooër / dikke smooër |
| modder, slijk | moze |
| moed | kroizje, keroizje |
| moedig | courazjeus / kroizug |
| moeilijk stappen (lopen) | slicht te beeëne / te pooëte zijn |
| moestuin | de lochtink |
| mogelijk | meuglijk |
| molen | meuln |
| molshoop | molöep |
| mondharmonica | mon (d) meziek |
| monnikskap | pastertoupe |
| monnikskap (bloem) | pastertouwpe |
| mop | klucht |
| moppentapper | kluchtegoard |
| mopperen, morren | rons'n, murmereern, rotekoten |
| morgen | moor'n |
| morgenvroeg | moorn nucht' n tieluk |
| morsen | mooës'n |
| mortel | mooërtle |
| mossel / mosselen | moosle / moossels |
| mosterd | mostoard |
| moto met zijspan | ne moto mee ' n siedekarre |
| motregenen | smuik' n |
| muf, muffig | vermuft |
| mug | meuzie |
| muggen- of vliegenraam | zallezie |
| muiltjes (schoeisel) | slets' n |
| muis | moize |
| muntje van 10 centiemen | nen dikk'n |
| muntstuk van 20 Frank | stik van tweente |
| muts | touwpe |
| muurbloempje (persoon) | 'n seutse |
| muziek | meziek |
| muziekstuk | meziekstik |
N |
| na / nadat | achtre / achtr da |
| naailes | noilesse |
| naald | nolde |
| naamkaartje | veziedekoartse |
| naar | noar |
| naast; net naast | neeviest, neevns; der zjuuste neeviest |
| nabootsen | achterdoen |
| nachthemd | tabboart |
| nauwelijks | mee ruize |
| nazeggen, herhalen | achterteins'len |
| neef | neve |
| neen (vervoeging) | neenik, neegt, neenie, neez, neent, neem, neegt, neenz |
| negentig | tneeënte |
| nergens | nievers (t), nievranst nie |
| netheid | properieteit |
| neusbrilletje | pens (e) nee |
| nicht | nichte |
| niet aan te zien | 't ee geeën oangezichte |
| niet buigzaam | stieëg |
| niet geordend | ip z' n ooneff' n |
| niet helemaal, niet ten volle | nie te vul'n |
| niets zeggend praten | parlesant'n |
| nietsnut | ne niewird, ne lant' rfantre |
| niettegenstaande, ondanks alles | malgerink, malgré |
| nieuw (e) | nief / nieve (m. / vr) |
| nieuwjaarkaartje | niejoarkoartse |
| nieuwsgierig persoon | ' n kerjeuzeneuze |
| nijdig persoon | 'n netebuk, nen neidigoard |
| nijptang (elektro-werk) | rietange |
| nochtans | pertank |
| nog bruikbare koolresten (kachel) | sebield'n |
| nok (pan) | de vuste (panne) |
| nooit / / ooit | noeit / / oeit |
| notemuskaat | notemeskoade |
| nummerplaat | plak |
O |
| o-benen | kotsesbenen |
| ober | de garson |
| oerdom | omterdomst |
| omhoog | amooëge |
| omlaag | nur beneen |
| omleiding | ommetoer |
| onbezonnen mens | wietiewoai / wietlwoai |
| onder | ondre |
| onderaan | alondern, vanondern, |
| onderjurk | kombieneizon |
| ondertussen | terbinst, binstndien |
| ondervest | zjielee |
| oneffen, moeilijk begaanbaar | onpetsjuistig |
| ongedierte | bieëst'rie |
| ongeduldig | onpessentig, onpesjentig, vernibbeld |
| ongehuwde alleenstaande man | jonkman |
| ongehuwde alleenstaande vrouw | ouderse jonge doochtre |
| ongelooflijk | nie (g) eluuëflijk |
| ongelukje | mallurke |
| ongetwijfeld, met bijna gewisse zekerheid | garantie (uitspr. met t), van tiene nee (g) n |
| ongeveer | appeprè |
| onkruid wieden | kruij'n |
| onnoemelijk slecht gevoel | pèrdeslicht |
| onnozel | annooëzle |
| onnozel, ongepast kinderachtig | annooëzle |
| onnozelaar | ne wietie (woi), ne taortekloi |
| ons (voornaamwoord) | oes |
| onstuimig, woest, wild | skurdig, bruut |
| ontdooid | ontdoeid |
| ontsnapt. | giskapeerd |
| ontsteltenis | ontrasie |
| onverwijld | van 'n ieëste kieë (r) |
| onverzorgde vrouw | 'n vooile klinke, un vooile sooëze, un vooile triene, un vooil peteel |
| onweerachtig | vloogachti (g) |
| onweerstaanbaar geneigd (tot) | getieketakt / getenteerd (veur) |
| oog | ooëge, ooë |
| oogst | d'n ooëst |
| oogst | oest |
| oom | nonkle |
| oor | ooëre |
| oorlog | d'n oorlo'e |
| Oost-Indische kers | capucijntjes |
| Oost-Indische kers (bloem) | jonkmans |
| op | ip |
| op blote voeten | boarevoets |
| op de buiten | te lande |
| op eigen risico | ip goe ruskier |
| op mijn gezicht | ip mijne smoel, ip mijn tote |
| op overschot | ten iptelle |
| op zijn hurken zitten | ip zijn' n uk / ip zijn ukske zit' n |
| opdringen | ipsulfren |
| opeens | olmeenekeê (r) |
| opletten | gardevoe |
| opmaat | ipmoate |
| opmerken, constateren | ja, ik ben 't gewarig, 'k ee 't deure |
| opnieuw | vanèr |
| opnieuw | van èir |
| opscheppen | stoefen |
| opschepper | blagur, blagaai, zwanzre |
| opschieten (bij het werk) | affeseern |
| opsmukken, versieren | peint' n |
| opspatten | spijt'n |
| opstel (schrijven) | ipstel (skrijvn) |
| opwaarts | ippeweirts |
| opzadelen (gemeen) | ipsulfren |
| opzettelijk | espres |
| opzichter tijdens eredienst | pijke |
| opzij | ipzijds |
| opzij! | uit de gurte! uit mijne weistre! ol de kant! |
| orgel | oorle |
| orgeltrapper | bloazre |
| overhaastig | in 'n skoffelskeute |
| overhoop | te perre, oeplietsjoep, oovrende |
| overigens, in het ander geval | anderseins |
| overjas | pardesuu |
| overste | euverste |
P |
| paadje | weugelink (ske) |
| paard | peird |
| paardebloemen (als voer voor konijnen) uitsteken | ploat' n / pieseblomm' n stekk' n |
| paardemolen (kermis) | pèrdsiesmeuln |
| paardenbloem | mollieslô |
| paardenhandelaar | peirdepiet |
| paardenkenner | pèrdeplote, pèrdepiet |
| paardenknecht (op boerderij) | bouwvre |
| paardenstaart | pèrdestèrt |
| paardenwedren | peirdekoerse |
| paars | purple / purpre |
| pad | oktiepoid |
| paddestoelen | sampjons |
| palavers | palovers |
| paling | poalink |
| palmtakje | polmtakske |
| pannenkoek | ieëtekouke |
| pantoffels | sevadd'n, slets'n |
| parelhoen | pijntoar (d) |
| partje (van mandarijntjes, enz...) | billeke, skierke |
| Pasen | Poas'n |
| pasteitjes | pateetjes |
| pastoor | pastre |
| pater | poadre |
| paternoster | ne poadernostre |
| pech | onchanse |
| pedaal | pedoale |
| pen | penne |
| penalty | pinantie |
| pennehouder | portepluum |
| peperkoek | lekkerkouwke |
| pepermolen | pepermeuln |
| pet | klakke |
| peter | peetre |
| peterselie | persille, perselle |
| petroleum | piedrol |
| peul (bv. van erwtjes) | skokke |
| phlox | kermisblomme |
| piemel | piet, sjoarel, wietie, perluut |
| pikdonker | pekkedonkre |
| pikdorser | pikdessre |
| pikkel (mengsel) | peekle |
| pikkel (poot), driepikkel | pekle, driepekle |
| pil / pilletjes | pille / pillekes |
| Pilchards (sardinia pilchardus) | pielsjars (visselkes in de roë (rode) sause) |
| pindas | apenootsies |
| pink | pinglink |
| pinnekensdraad | stekkerdroad |
| pint (bier) | peente / peentse |
| pint pakken | een'n skell'n |
| pintje (bier) | 'n peentse |
| pistolet (enkv. / mv) | pistolee / / pistoleets |
| pit, pitjes (fruit) | kernelle, kernellekes |
| plaats, vlek | plekke |
| plagen | klooët' n, kull' n, teinz' n |
| plakje vlees | 'n skelleke |
| plamuurmes | skreepmes |
| plankenvloer | planchee |
| plat kommetje, pannetje | skoytse |
| platte kar waarop de gierton werd vervoerd | ollekerdeel, ollekerteel |
| platte schop | 'n skibbe, skippe |
| platvloerse uitlating | gemeeënige proat |
| plechtige communie | plichte komuinie |
| pletten | smijeren |
| pletten (geplet hebben / zijn) | smij (e) ren, bèrn, / / verl.tijd (gesmij (e) rd |
| plezierig | gieëstig, amuzant |
| plint | pleente |
| ploeg (landbouw) | plouwf |
| ploeg met 2 bladen | zjemille |
| plooi | ploeie |
| plooien (ook in de zin van vouwen) | ploei'n |
| plooirok | plieseerok |
| plots | olmeenekeer, ip 't oonverwachts |
| plox (bloem) | kermisblommen |
| pluisje | wullinkske |
| pochen | stoef'n |
| pochen | stoefn |
| pochen | stoef |
| pochet | 'n stoefferke |
| poedelhond | preutelekkre |
| poeder | poejre |
| pompebak | pompesteeën |
| pooier | makró |
| poort (deur) helemaal openstaand | woag' nwijd oop' n |
| pootje | pooëtse |
| portefeuille | portefoelde |
| portefeuille | portefoeilde |
| postbode | factur |
| postzegel | nen tembre |
| potaarde | blomèrde |
| potje | pootse |
| potlood | ne kreejon, ne potlooëd |
| pralines | pralientjes |
| preek | sermoen |
| prei | pret |
| preisoep | pretsoebe |
| preskop (vleesbereiding) | uuëftflakke, ooërflakke |
| pretentie | prettn |
| pretentieus overkomen | 't ooëg ip en / / nen dikke nekk' en |
| priestertoog | soetoane |
| prietpraat | zotteklap |
| prikkeldraad | stekkerdroad |
| principaal (van een katholiek secundair onderwijsinstituut) | preencipol |
| processie | de pr'sessie |
| proever (eten) allesproever | smoeffelère |
| proficiat | proficia |
| proficiat! | purfiesja! |
| profijt | purfijt |
| profiteur | proffetur |
| pruimen (tabak) | toebak sjiek' n |
| pruimtabak | s (j) ieketoebak |
| pudding | potink |
| puist | pooiste |
| puist | poiste |
| pullover, trui | boai, puuloovre |
| punaise | penèze |
| punt | puint |
| pyjama | piezjema |
R |
| raad eens | groad ne keeë |
| raamkozijn | de kesijne |
| raap, rapen | roape, roap'n |
| rabarber | reboarble |
| racefiets | 'n koerspieste, 'n piestje, ne koersvélo |
| Racing Waregem | de Rassink |
| raden | groan |
| raden (raad eens) | groan (groat ne kieeër) |
| rafels, losse draadjes | frienzelkies |
| ragebol | kobbejoagre |
| rail | rilde, rilleke |
| raket | rakette |
| rammelaar (speelgoed) | kleuterspoane |
| rammeling krijgen | 'ndroai ip ui ooërn en, eenigste slooëgnn 'en |
| rap rap | in 'n gurze |
| rechttoe rechtaan | zonder veel compliment'n |
| rechtvaardigheid | rechtvèrdighie (d) |
| redeneren | reez'neern |
| redeneren, discussiëren | rezonneer'n |
| redenering, disputatie | rezonnement |
| reep chocolade | ne ree'ele seklaa |
| regelen | rigleern |
| regenbui | bijze |
| regenjas | êmpirméaable |
| regenjas | imperméable |
| regenmantel | gabardiene |
| regenput | citern |
| regenworm | tirrik, tirrink, teerik |
| reis | vejooyzje |
| reis | voyage |
| reis | voyoigje |
| religieuze | zust're |
| relikwie | relukwie |
| remmen | frenn'n |
| rente, intresten | krooës, krooëzn |
| resoluut | ruizeluit |
| ribfluweel | poane |
| richtingaanwijzer (a) | flèche (oude vw kever) |
| richtingaanwijzer (auto) | flèche |
| richtingaanwijzer (b) | klienjotur, pinkre |
| riek | grieèp |
| rietje | 'n stroeitsje |
| rij | reke |
| rij, rijen | reke, reegue'n (Franse gue) |
| rijkaard | ne rijke smoustie |
| rijkswachter | zandoarm |
| rijkswachter, vrouw die de plak zwaait | ne zandoarm |
| rioolputje | goërputse |
| ritssluiting | tieridde |
| roddeltante | kommeere, kletstante |
| rode kool | rooê kooêle |
| roepen | rouwpn |
| roerei | geroerd ei |
| roerzeef | passeviet |
| roet | biddre |
| roken | smooërn |
| roken / roker | smooërn / smooëdre |
| roken / roker | ruuêkn / ruuêkre |
| roker (pijp, sigaar, sigaret) | smooëdre |
| rolluik | persjinne |
| rommel | brol |
| rondwaren | rondwoareern |
| rood | rooëd |
| roofing | terrepapier |
| roomvliesje op warme melk | zoane |
| roos | rooëze |
| rosbief | rosbuuf |
| rot | vort, plukkevort, plakkevort |
| rubber | katsjoe |
| rubberen schoeisel met gaatjes | zeeësletsn |
| rubberen zomerschoeisel met veel gaten | zeeêsletsen |
| ruiten troef (kaartspel) | koukens trouf |
| ruiter | zjokkie |
| ruitjeshemd | 'n karoo-inde |
| ruzie | ruize |
S |
| salamander | lokketisse |
| salon (huiskamer) | veurploatse |
| samenklitten | tuuëpekouk'n, tuuëpefakk'n |
| samenkomen (vergaderen) | tegoarekoom' n |
| sandwichbrood (enkv mv) | sandwiesj / / sandwiezj'n |
| sanseveria, sanseveria's | vrouwetonge, vrouwetongn |
| sardienen | sardien' n |
| schaaf | skoave |
| schaal | skolle |
| schaaltje (onder een tas, een kopje) | soetasse |
| schaamhaar | lullewulle |
| schaamte | skomte |
| schaar | skoaëre |
| schaarse kleding | neegliezjee |
| schaarste | skoarste, koortresse |
| schaatsen (wkw) | skoaverdijn'n |
| schade | schoa |
| schaduw | skauwe |
| scharnier | skurniere |
| schat | keppe |
| schatje | skeetse, loetse, beezeke |
| scheel | skele |
| scheermes | skèès |
| scheermes (scheers) | 'n skès |
| schelp | skulpe |
| schepen van een gemeente, schepenen | ne skeepne, de skeepnen |
| scheren | skèrn |
| scherf | skirvelink |
| scherm | skeirm |
| schijf | skijve |
| schijnheilige | nen totetrekkre |
| schilder | skildrère |
| schilderij | skildrie, tabloo |
| schillen | skel'n |
| schiller (aardappelen) | skelmes |
| schimmel (op muur bvb) | skeemle |
| schip | skeep |
| schipper | skeepre |
| schoen (en) | skoe (n) |
| schoenen van verlakt leder | lakeeskoen |
| schoenlepel | skoetrekkre |
| schoenzool | skoezole |
| schoenzool | skoezoole |
| schoeperen | vurskoepren |
| schoffel om onkruid te wieden | ne kappre, 'n ouwe, 'n eulouwe, 'n eulouwke |
| schoffelen (in de tuin) | kroid kabb'n |
| schokdemper | amortiesur |
| schokdemper | bar choc / amortisseur |
| schommel, schommelen | 'n riedse, rieds'n |
| schommelpaard | wuppepèrd |
| schoolrapport | bulletein |
| schoorsteen | de koave |
| schoothondje | preudelekkerke |
| schop (trap met de voet) | skip |
| schop (voor de bouw) | metsersskippe |
| schorseneren | skoorsneeëln |
| schouder | skoere |
| schreeuwen | skrooilen |
| schrijfboek, cahier | skrijfbouwk, cajee |
| schroevendraaier | toerlevies, toernevies |
| schuim | skoam |
| secretaris | de seek'rtèr |
| secretaris | seekertair |
| selder | sildrie |
| servet, servetje | survieëte, survieëtse |
| showman | stoefre, pret (h) eeëre |
| sierspeld | brosse |
| sigaar, sigaartje | segoare, segoarke |
| sigaret | sigrette |
| sigaret draaien | eeën vlicht'n, ientje roll'n |
| sigarettenaansteker | vierslag |
| sinaasappel | abbelsien |
| Sint-Elooifeest | boereloei |
| sintels | zenders |
| Sinterklaas | Sent Niekloi (s) |
| siroop | sroope |
| sissen | siez'n |
| sjaal | tsjarp, olsdouwk, sjol |
| sjalotje | surlotse |
| sjalotten | serlotjes |
| sla | sloë, slo, |
| slaapcel (internaat) | sjambritte |
| slabbetje | zeeëverlap |
| slagboom | barriere |
| slager | bieënhouwre |
| slak | slekke |
| slapen | slob' n |
| slecht aangekleed | aangetoerteld, leêluk ip'ezet |
| slecht materieel | pruts, brol |
| slechte kaartspeler | plankierkoarter |
| sleutelbloem | tijlroize |
| sleutelbloem | tijlroaze |
| slijk | mooëre, goër, mooze |
| sloffen | sletsen, slepers |
| slokje | 'n zeupke, 'n treutse, 'n slokske, 'n prouwverke |
| slokje | zeupke |
| sluis | sloize |
| sluiten | toedoen |
| sluw | lieep |
| smakeloos | fleeëw |
| smeuïg | nes |
| smidshaard | smessevier |
| snelwandelen, snelwandelaar | zieëre goan, zieëregoandre |
| snelweg (autosnelweg) | ootoostrade |
| snoeien | snoejn |
| snoepen, snoeper | sneuklen, ne sneukeleire |
| snoepje | spekke, spekske, mentse |
| snor | moestaasj |
| snor | mestache |
| soep | soeppe |
| soeptas / paptas / koffietas | spoelkom |
| sokjes | zokskes |
| sokkel (vierzijdig met arduinblad bovenop) | pilant |
| soms | sommigste keeërn, somwil'n, nui en ton |
| somwijlen | 't zoe gebeurn / somwil'n |
| soort spek | ves gerei'eld |
| sorteren | verlezen |
| spaak (fiets), speeksel | spieëke |
| spanvijs | serzjant |
| sparen | spoarn |
| spataders | variessen |
| spatbord | gardeboe |
| spatbord (fiets) | gardeboe |
| spatlap (fiets), | spijtlap, spiètlap |
| spatten | spijtn / speeëtn |
| spel met gebarentaal | stomm'n ambacht |
| spiegel | spieële |
| spijker | nun noa'le |
| spijker(s) | naaêle / naaëls |
| spijkers met koppen slaan | de naa (g) l ip de kop sloan |
| spin | 'n kobbe |
| spinazie | spenoizje |
| spinneweb | kobenette |
| spitten | delv'n |
| spleet | greite, gerre, boste |
| spooroverweg | traveir |
| spoorweg | ijzerwig, ijzerweug |
| spoorwegligger | treinbielde |
| sportfiets | koersmesiene |
| spreken / praten | klapp'n |
| spruitjes | spruitn |
| spuit | spieëte |
| spuitje | speeëtse |
| spuwen | spieëk' n |
| sta op (uit je stoel, zetel) | eft ui ip |
| staakbonen | pirsebooën'n |
| staakboontjes | pèrseboeintjes |
| staan | stoan |
| staander (voor het drogen van de was) | stoantje |
| stadsdeel, wijk, gewest | cotee |
| stalmest uitrijden | vedde voern |
| stamelaar | haklère |
| stappen | terten, tort, getorten |
| stappen, lopen, wandelen | tert'n |
| stapper met kleine pasjes | taloretertre |
| star voor zich uit kijken (3de pers. t.t.) | ie kijkt sterrelije |
| start | deepaar |
| station | de stoasie |
| station | stoasie |
| steeds meer en meer | van lankstom mieër |
| steeds opnieuw | oltijfooërt, heeld'n tijd |
| steeds weer | gedurig an, oltij foërs |
| steentjes | stientsjies |
| stekelbaars | kroipietse |
| stelplaatsen / schuurtjes | koterie |
| step | 'n trontienidde |
| sterk | stirk |
| stevig gebouwd, uit de kluiten gewassen | ne gildigen |
| stiekem | in dn doyk |
| stoeprand | bordure |
| stofjas | kiel |
| stofregen | smuik |
| stomdronken | oerepoepeloere, pèrdelammiezat |
| stomme fout | een corneliske, 'n dwoazighied |
| stopcontact | prieze |
| stopverf | mustiek |
| storen | ambeteern |
| storend zich gedragen | annooêzl doen |
| stout meisje | ' n stoute / ' n franke bette |
| stoutmoedig | ardie |
| straat | stroate |
| straatgoot | greple / greppe |
| straatlantaarn | stroatlucht |
| straatvager (bezem) en ook straatveger | stroatvoa (g) re |
| straks | seff'ns, seffies, been' e letse |
| straks, binnenkort | allichte |
| streek | streke |
| stro | strooët |
| stro / strobaal | strooët / boale strooët |
| stroef | stieëg |
| strompelen, struikelen | tsjaffelen |
| stronk witloof | krop witluuëf |
| strooien (wkw) | stroei'n |
| strook behangpapier | ' n bende biejankpapier |
| stroom | streuëm |
| stropdas | plastron |
| strozolder | strooëzoldre |
| stuipen (aanval) | d' iksessn |
| stuk | 'n stik |
| stukadoor | plakkre |
| stutten | skooërn |
| stuurpen (fiets) | tiezje |
| suikerklontje | 'n piele soikre |
| sukkelen, sukkelaar | tsjool'n, tsjoole |
| super | stijf, vreë, bère (met bijv. nw) |
T |
| taartje | toartse |
| tabak | toebak |
| tabernakel | tabbernokle |
| tachtig | taaënte |
| tafel | tofle |
| tafel | toafle |
| takje, palmtakje | takske, palmtakske |
| tandarts | tantiest |
| tankstation | naftepompe |
| tapijt | tapiet |
| tarwe | turve |
| tarwe | turwe |
| tarwe | turwe / turve |
| te klein van gestalte (zelfspot) | oeie, te liëge van stirtebeën |
| te weinig | te lettere |
| teen, tenen | tieë, tieëns |
| tegel | tigle |
| tegel (van voetpad) | doale |
| tegen | teeën |
| tegenaan | teu (g) nan |
| tegendraads persoon | ne mullebukker, ne conterverkeerdn, nen twès in de zak |
| tegenpruttelen | roespeteren |
| tegenpruttelen | mirmereern |
| tegenslag | onchanse |
| tegenspartelen (in één woord) | tuttetut |
| tegenstribbelen | rons'n |
| teil (bord) | tieële |
| tekenfiguur, -figuurtjes | peetie, peetses |
| telefooncel | telefooncabine |
| ten einde | tend'nt |
| tentoonstelling | ikspoziesie |
| teraardebestelling | zinkinge |
| terecht komen | volend' n, ip z' n plekke graakn |
| terwijl, tijdens | binst |
| theatervoorstelling | ' t concèr |
| thermos | verwoarmpulle |
| tien (10) | tiene |
| tikkertje | toatseke |
| timmeren / timmerman | temren / temmerman |
| toch maar | allijk |
| toch niet (vervoeging) | jakkendoe, jaggendoet, jajiendoet, jassendoet, jattendoet, jammendoen, jaggendoet, jassendoen |
| toch wel (vervoeging) | jakkedoe, jaggedoet, jajiedoet, jassedoet, jattetoet, jammedoen, jaggedoet, jassedoen |
| toespraak (tav. vergadering) | vooërdracht, spreekbeurt |
| toespraak, conferentie | voordracht, spreekbeurt |
| toevoegen | d'r bij doen |
| tol (speelgoed) | nen (drooi) top |
| tomaten | tomatn |
| tonen, ik toon | tooë (g) n, ' k tooëge |
| tong | touwe |
| tong naar iemand uitsteken | blekkn |
| tongzoenen | tootn |
| tovenaar | tuuëvrirre |
| traag stappen | drentlen |
| traagspreekster | lameine |
| tractatie | trektement |
| tractor | trektur |
| trainer | anternur |
| training | antrinnement |
| tralie | trolde |
| tranen | troan'n |
| transporteur | voerman |
| trapas | brakee |
| trapleuning | rieëze |
| trapstang | manivèlle |
| treuzelen | trutselen |
| treuzelen | trutslen |
| troef | trouwf |
| tros (druiven) | krabbe (droiv'n) |
| trui | nen boai |
| truttige vrouw | kweine |
| truweel | truwieële |
| tulp | tuliep |
| tulp | tuliepe |
| tulpen | tuliepn |
| tweedelig kostuum | deupiejeske |
| tweewielig rijtuig door paard getrokken | sjieëze |
| twijfelen | dubbn, ip dub stoan |
| twijg | wisse |
| twintig (20) | tweente |
| twiststoker | twisdrijvre |
U |
| uier | nen eur |
| uitlaat | sjarzebooize |
| uitlaatklep (fiets) | soepappe |
| uitlachen - wie uitlacht | grèten - ne grètre |
| uitlachen (denigrerend) | grèdn |
| uitspuwen | oitspeeëk'n |
| uitzonderlijk vervoer (qua lengte) | lank getrek |
| urinoir | piesiene |
| uurwerk | arloeizje |
V |
| vaandel | voandle |
| vaars | vèze |
| vaas | voaze |
| vader | voadre |
| vagevuur | ' t voggevier |
| vagina | preute, sleuve |
| vakbond | cooperatieve |
| valsspeler | zuure / zuurdre |
| valsspeler | zuure |
| vanzelfsprekend | vaneigns |
| varkensvlees | zwijnsvleeës |
| vastgrijpen | vaste stekken |
| veearts | vietr' nèr |
| veel nutteloze commentaar | veel vijvns en zessns |
| veer | ressor |
| veertig (40) | tveeërte |
| veertig, vijftig, zestig, zeventig, tachtig, negentig | tfeerte, tfichte, tsjeste, tsjeevnte, taente, tneente |
| veiligheidsspeld | ' n toespelle |
| veldwachter | garde / sjampettre |
| velg fietswiel | zante |
| venster | veistre |
| vensterluik | blaffeture |
| vent | ne veint |
| ventiel | sepappe |
| verbasterd | verbassedeerd |
| verbond van werknemers | de kopretieve |
| verder | vooëdre |
| verdragen (smaad, mishandeling) | ird'n |
| verdrinken | versmooër' n |
| verf, verven (wkw.) | vurwe, vurwen (wkw.) |
| verfborstel | vurwebussle |
| vergadering | vergoareie |
| vergiet | stemijze, verzyp |
| verkering | verkeeëreie |
| verkiezingen (politiek) | de kiezinge, de stemminge |
| verknoeien | noar de voantjes help'n |
| verkoop | v' rköepeie |
| verkoudheid | 'n vollinge |
| verleden week, vorig jaar | pusseerde weke, pusseerde joare |
| verleiding, bekoring | tentoasie |
| verlof | konzjee, vekanse |
| vermaak, goed gevoel, amusement | jeunste |
| vernield | vermassekreerd |
| vernielen | verdestreweer' n |
| verplaatsen | verzetn |
| verpleegster | enfermiejirre |
| verprutst | vermoëst, nur d'n duvel gholp'n, om zjèpe |
| vers (vers gras, verse sneeuw) | ves (ves ges, vesse sneeë) |
| vers, zacht, smeuïg | nes |
| verschillend (e) (qua soort) | verschillig (e), van soort'n, |
| verschillende | tefrente |
| verschroeid, lichtjes verbrand | verbloeid |
| versnellingen | vitèzen |
| versnellingsapparaat | deerajur |
| verstoorder (van de gang van zaken) | spelbreekre |
| verstoppen | wigsteekn, verdooykn |
| verstoppertje | duikske, katche duik |
| vertier | tère |
| vertraging | retaar |
| vervanger | ramplassant |
| vervelende vent | ambetanterik |
| verwaarlozen | verneeëlizjeern |
| verwelkt | versleunst |
| verzekering | asransie |
| verzekering | asseransie |
| verzorgen, verzorger | swanjeern, swanjur |
| verzuurd personage | ne vieze petoatre |
| veter | rij (g) kooërde |
| vierhandig pianospel | kettremain |
| viezerik | ne vuiloard, ne vuilpot, ne vieze kadee, ne vieze sjoarle, ne kiezigoard |
| vijf, vijftien, vijventwintig | vijve, vichtiene, vijventwinte |
| vijftig | tfichte |
| vijzel | vijzle |
| vinger | vijëre |
| violiers | stofliers |
| vitten, twisten, ruzie zoeken | oarzakk'n, twis'drijvn, mizeerie zouk'n |
| vlag | voandle, drapoo |
| vlag | vlagge |
| vlasbloem (blauw van kleur) | blauwblomme |
| vlasbolletje dat op barsten staat | een nippen |
| vleier | fleiploastre, fleipaendre, |
| vleier om voordeel te bekomen | ne gatlekkre / ne mouwevoagre |
| vleugel | vleugle |
| vleugel (vogelvlerk) | vlere |
| vliegensvlug | ee ne wup, ee nen ik en ne gij, ee ne second, zo rap of de weend, ee ne weerlucht, van dierekt |
| vlierbessen | vliend'rbeezn |
| vlinder | flingfloedre, flinkfloddre, flijfloetre, flinkfloetie |
| vlinder | flinkfloddre |
| vlinderdas | strek |
| vlinderdas | strekske |
| vlo | vloeie |
| vloek (gemilderd, verbasterd) | mieledzjie |
| vlotte prater | nen avvekoat |
| vod | 'n sleunse |
| vod | sluinse |
| voederton (veevoeder) | stande |
| voegen opvullen (bouw) | spijz'n |
| voetbalveld | voebolplein |
| voetjicht | kozintsjes |
| voetpad | plankier, trantooër |
| vogel | veuël, veugle |
| vogeljong | veugeljonk |
| vogeljong (zonder veertjes) | blooëtsepiepre |
| vogelkooi | veuëlmuite |
| voile (sluier) | vooële |
| voluit gaan | buzze geev'n |
| voor (voorzetsel) | veur |
| vooraan | vanveurn |
| vooraan (het huis) | alveurn |
| vooraf (tijdsbepaling) | van te veurn, |
| vooral | sertoe |
| voorbeeld | veurbeeld |
| voorbeeld op proef | 'n preuve |
| voorjaar | veurjoar |
| voorloper van koffiefilter | kaffiezak (ken) (ook hangende borsten) |
| voorlopig | proffezooër |
| voorschoot | skorte |
| voortdurend | altefoôrs, altefoôrt, staffaste, heëld'n tijd |
| voorvork | foerse |
| voorzichtig | verzichte (gewijs) |
| vork | fersjet, ferchette |
| vork (maaltijd) | verkette |
| vraagstuk | vrogstik |
| vragen / ik vroeg | vroa'n / 'k vrouwve |
| vrederechter | jugepee |
| vreemd mengsel | nen dieëfle |
| vreemde kerel | ne roare kerwoat / sjoarle |
| vreemdeling | ne vrend'n |
| vriendelijke man | zjantieje gast |
| vrienden | moatn |
| vroeg | tieluk |
| vroege aardappelen | eeësterling' n |
| vrouw | vrammeins |
| vrouw die graag drinkt | dronkelutte, kaffielutte |
| vrouw die ongezouten haar gedacht zegt | 'n rooizelooite |
| vuil | voil |
| vulkachel (met antracieten) | continu |
| vulpen | porteplume |
| vulpotlood | portemiene |
| vuur | vier |
| vuurkorf | ne brazero |
W |
| waakzaam | gewarrig |
| waar | woar |
| waardeloos hoopje | pruts / brol |
| waardeloze dingen | bucht, brol |
| waarempel | mijn dzjiele / dzjielke geins |
| waarschijnlijk | verze (k) ers |
| wafel | wofle |
| waggelen, wiebelen | lutsen |
| wandmeubel | dressoir |
| warboel | ne kuyl (e), nen ondsnest |
| warboel | ondznest |
| warboel | sierk |
| Waregemnaar | ne Woaregemnère |
| warme maaltijd | gekooksle |
| warmte | woarmte |
| wasbak | pompesteen |
| wasknijper | wastespelle |
| waslijn | wastedroad |
| wat blijft na smoutsmelten | koantjes |
| wat de uitkomst ook is | hoe koome 't oit |
| water | woatre |
| water (opgevangen na de kookwas) | looëge |
| water met zeep (voor de kookwas) | zjièpzop (veur de kookwaste) |
| water spatten, sprenkelen met borstel | spèrz'n |
| water sprenkelen met de hand | gisp' n |
| waterketel | mooër |
| wauwelaarster | zieëverkonte |
| we gaan (niet) akkoord | me zijn (nie) 't akkooerd |
| we voegen er wat peper aan toe | me doendre nog wa peepre bij |
| weddenschap | weddement |
| weduwe | weewe |
| weduwnaar | weewère |
| weeklagen (onnodig) | truint'n |
| weesgegroet (je) | weeskegroet, weesugroet (sje) |
| weg | wig |
| weg, verkeersweg | boane |
| wegel | weeglink |
| weide | weeë |
| weigeren | riffezeern |
| wekker | reveilde |
| welbespraakt | goe ter toale |
| welk voordeel haal je daaruit? | wad avanse? |
| wenen | blètn |
| wenen | skreeêm |
| wenen / schreien | blèt' n, skrieëm' n |
| wensen | weinsn |
| wereld | weireld |
| werk | wirk |
| wesp | irrebie |
| wie makkelijk huilt | 'n blètkousse |
| wie ongeduldig is | onpes (j) entugoard |
| wie vooraan een tand mist | meetse / peetse skoartentand |
| wie zuinig is | nen bendigoard |
| wieg op wielen | vutuure / keendervutuure |
| wielerwedstrijd | velokoerse |
| wielrenner | k (o) ereur |
| wierook | wieruuëk |
| wij | wildre, wuldre |
| wildstroper | pensejoogre |
| wind | weend |
| windhaan / weerhaan | weendoane / weeroane |
| winkeltas | een sjakosse |
| winter | weentre |
| wintergerst | weentergiste |
| wintertarwe | weenterturwe |
| wip / wippen | wup / wupp' n |
| wit brood | un fijn brooëd |
| witloof | sjiekons |
| witloof | witlöf |
| Witte Donderdag | Witt'ndoond'rda |
| woensdag | woeinsda (g) |
| wol | wulle of: sjette |
| wonderbaar geheim (en) (enkv. / mv.) | miesteerie (ts) |
| wonen | weun'n |
| woning | weuninge |
| woonwagens | kotebrakken |
| woordenkramer | golferère |
| worm | weurm |
| worst | sesietse |
| wortel | wortle |
| wortelen | wortels |
| worteltje (aan jong plantje) | woortlinkske |
| worteltjes uitdunnen (groenten) | woortels duin'n |
| wrat | worte |
| wriemelen | klawieren |
X |
| x-stralen | ieksestrooln |
Z |
| zaad | zoad |
| zaagmachine | zwijntje |
| zaal | zoale |
| zacht | zochte |
| zachtjes aan | piaanekies |
| zachtjes aan | pioanekes |
| zadel (fiets) | zulle |
| zagevent | 'n pèrdezoage |
| zakdoek | neusdouwk |
| zakgeld | drinkgeld |
| zakhorloge | montre |
| zakkertje (drankje) (maaltijd) | diezjèstief |
| zaklamp | pielelucht |
| zalf | zolve |
| zalm | zolm |
| zangwedstrijd | krosjee (croche - 8° noot?) |
| zaterdag | zoatrda (g) |
| zeef | stamijze |
| zeef (om puree te maken) | pas (se) fiet |
| zeelt (karperachtige vis) | 'n tinke |
| zeepsop | loëge |
| zeer braaf kind | dzjeezuke |
| zeer droog | oërnie droëge, poerdroëge |
| zeer haastig | te vierklauwe, geprisseerd |
| zeer kleine boerderij | 'n koeplekske |
| zeer moeilijk | stijf moeiluk |
| zeer onbeleefd / zonder manieren | bot, skurdig, bruut |
| zeer veel | vroet vele |
| zegel | zeeële |
| zeil (om af te dekken) | 'n bache |
| zeis | zinkse |
| zekerheid | zekeriet |
| zelfverzekerde | ne g'ass'reerden |
| zerk | zirk |
| zestig | tsjeste |
| zeventig | tsjeevnte |
| zich helemaal uitstrekken om te kunnen aanraken | rieëkn |
| zich overhaasten | Poep |
| ziekenfonds | de zieknbond |
| zij | zuldre |
| zijn krachten zijn op | ie es tendend |
| zijn paasplicht vervullen | zijene Poasen ouwn |
| zijscheuten wegnemen bij planten (tomaat, tabak) | loiz'n |
| zijspan aan moto | siedekarre |
| zinking (van de kist) | zinkinge (van de kiste) |
| zinloze taal | prietproat |
| zitplaatsen (voorbehouden voor de leden van de kerkfabriek) | de zitt'ns, de srijntjes |
| zoals | link |
| zoen | ne piepre, 'n piepke, 'n tootse |
| zoethout | klissie |
| zoethoutsap | kalissiezoop |
| zolder | 't ipperste |
| zolder | zoldre |
| zolderverdieping (huis) | ' t ipperste |
| zomer | zoomre |
| zon | zoone |
| zondag | zoonda (g) |
| zondag | zoonda |
| zonder veel nadeel | perfijdelijk |
| zonderling | skirrewietie |
| zoon | zeune |
| zoon van oom of tante | kooz'n / kozijn |
| zot | zoot |
| zotte klap | parlee, zoote purlee |
| zouden (voorwaardelijke wijs) | 'k zoe, ge zoet, ie / ze / 't zoe, me zoen, ge zoet, ze zoen |
| zouden (vragende wijs) | zoe kik, zoeje gij, zoetiej ij, zoese zij, zoe tet, zoeme wildre, zoeje gildre, zoenze zildre? |
| zuinig | bendig |
| zuipen | pullen
skaln |
| zuivel | zoivle |
| zullen (ik zal, jij zult, hij zal enz.) hulpwkw. | goan (hulpwkw.) ' k goa, ge goat, ie goa |
| zurkel | surkle |
| zus | zustre |
| zuster (religieuze) | zustre |
| zuster overste (religieuzen) | zust'r euverste |
| zuurkool-aardappel-karnemelkpap | stampies |
| zuurtje | ne smoeltrekkre |
| zwaar bevuild (gezicht / handen) | pooëtezwart / mooëriezwart / kovezwart / |
| zwaarlijvige, onverzorgde vrouw | dikke goele / dikke wanne / dikke barze |
| zwaluw | zwolm |
| zwanger | in poziesie |
| zweep | ' n dzjakke |
| zweep | wisse |
| zweep (om kinderen te straffen) | martinee |
| zweer | zwère |
| zwembad | zwemkoom |
| zwetsen | golfren |
| zwijntje | nen tsjoetie |
| zwoegen | bjieètn / tsjooln |
| zwoel | doef, laf |
